دولت ایران بعد از ۱۱ سال، برای اولین بار "به صورت قانونی" به تقریبا "همه گروه‌های مشمول" سود سهام عدالت پرداخت. البته همانطور که در ادامه این گزارش آمده، قبلا هم در مواردی سودهایی پرداخت شده که در یک مورد هم بحث برانگیز شد.
در این گزارش تلاش شده به سوالات اساسی درباره طرح بحث برانگیز سهام عدالت پاسخ داده شود.
سهام عدالت چست؟
MEHRNEWS
سبدی از سهام ۴۹ شرکت بیشتر صنعتی ایران است که در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، با هدف "توزیع ثروت دولت میان بخش‌های کم درآمد جامعه" آغاز شد. واگذاری در آبان ۱۳۸۵ اعلام شد. این طرح در طول یازده سال اخیر یکی از موضوعات بحث برانگیز اقتصاد ایران بود.
منتقدانش می‌گویند این طرح که یکی دیگر از هدف‌هایش کمک به خصوصی سازی شرکت‌های دولتی بود، اقدامی ظاهری بود و در عمل این شرکت‌ها همچنان در مالکیت غیر مستقیم دولت ماندند یا به شرکت‌های شبهه دولتی رسیدند. علی طیب‌نیا وزیر وزیر اقتصاد در دولت اول حسن روحانی هم گفت که این طرح در عملشرکت‌ها را "بی‌صاحب" کرد و به هدف خصوصی سازی که بالا بردن کارایی و سود ده کردن شرکت‌های دولتی بود کمکی نکرد.
سهام عدالت چقدر می‌ارزد؟
در زمان واگذاری، ارزش هر سهم ۵۰۰ هزار تومان بود، اما بعد با دستور محمود احمدی‌نژاد، ارزش آن به یک میلیون تومان افزایش یافت. سقف ارزش سهام عدالتی که به خانواده‌ها اختصاص می‌یافت هم پنج میلیون تومان در نظر گرفته شد.
سازمان خصوصی سازی ایران، که مسئول مدیریت این طرح است می‌گوید، ارزش سهام یک میلیون تومانی یازده سال قبل، در آبان ۱۳۹۶، به "حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان" رسیده است. البته سهام عدالت هنوز قابل خرید و فروش نیست و ارزشی که مقام‌های ایران اعلام می‌کنند، برآورد آنها از ارزش سهام است.
اما اینطور نبود که دولت این سهام عدالت یک میلیون تومانی را مجانی به مردم بدهد. مشمولان باید پول سهام را پرداخت می‌کردند.
مشمولان سهام عدالتشان را چند خریده‌اند؟
یازده سال پیش، زمانی که سهام عدالت توزیع شد، از مشمولان تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی، به عنوان "بخش آسیب پذیر جامعه" پولی دریافت نشد. اما گروه‌های بعدی باید یک میلیون تومان ارزش سهام را قسطی پرداخت می‌کردند.
در حال حاضر مشمولان دریافت سود سهام عدالت دو دسته‌اند. کسانی که قسط‌هایشان را پرداخت کرده‌اند و مالک سهام عدالت خود هستند (مشمولان بهزیستی و کمیته امدام هم جزو این دسته هستند) و گروهی که فقط صاحب نصف هر سهم عدالت خود هستند (به ارزش ۵۰۰ هزار تومان).
سود سهام عدالت چقدر است؟
در اولین مرحله پرداخت "رسمی" سود سهام عدالت، قرار است طبق جدول زیر، سود پرداخت شود.
| کسانی که قسط‌ها را کامل پرداخت کرده‌اند | ۱۵۰ هزار تومان | سه پرداخت ۵۰ هزار تومانی |
| کسانی که صاحب نصف سهام عدالت خود هستند | ۷۸ هزار تومان | سه پرداخت ۲۶ هزار تومانی |
چند نفر سود سهام عدالت می‌گیرند؟
در مجموع ۴۹ میلیون نفر مشمول دریافت سود سهام عدالت هستند. اما در این مرحله به ۳۳ میلیون نفر سود پرداخت شده است. دلیلش هم این است که هنوز همه مشمولان مدارک خود را تکمیل نکرده‌اند و هنوز مدارک آنها "راستی آزمایی" نشده است.
| کل مشمولان | مشمولان تایید شده | کل سود مرحله اول | کل تا پایان سال |
|---|---|---|---|
| ۴۹ میلیون نفر | ۳۳ میلیون نفر | ۱۲۰۰ میلیارد تومان | ۳۸۰۰ میلیارد تومان |
سودی که قرار است پرداخت شود مربوط به سال مالی ۱۳۹۵ است.
درباره سهم عدالت بیشتر بخوانید:
- سهام عدالت در ایستگاه آخر؛ حالا نوبت سود است
- '۵۰۰ هزار تومان بدهید سهام عدالت بگیرید'
- آیا پرونده سهام عدالت بسته می‌شود؟
- سازمان خصوصی سازی- برگه-های سهام عدالت ارزشی ندارند
MEHRNEWSآیا قبل از این هم سود سهام عدالت پرداخت شده بود؟
تاکنون در سه مرحله سودهایی پرداخت شده است اما این اولین بار است که سود به همه گروه‌ها و به صورت "قانونی" پرداخت می‌شود.
در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ در مجموع به سه گروه از مشمولان سود پرداخت شد. اما از سال ۱۳۸۷ پرداخت‌ها متوقف شد چون بر اساس قانون اولا باید سود بعد از پایان پرداخت اقساط آغاز می‌شد و دوم اینکه سود سهام عدالت باید از محل سود شرکت‌ها پرداخت می‌شد، نه از بودجه عمومی دولت.
در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ١٣٨٨ دولت محمود احمدی‌نژاد به حدود ٩ میلیون نفر سود سهام عدالت پرداخت کرد، که بعدها بعضی از نمایندگان مجلس این اقدام را "تخلف انتخاباتی" و "خرید رای مردم" خواندند.
چه کسانی مشمول دریافت سهام عدالت هستند؟
۱۸ گروه مشمول دریافت سهام عدالت هستند. گروه اول، مددجویان کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان فاقد شغل هستند، دوم، روستاییان و عشایر کم درآمد و سوم شاغلین و بازنشستگان دستگاه‌های اجرایی و در نهایت دامنه مشمولان به کارگران فصلی می‌رسد.
اما در مورد شناسایی این افراد، انتقادهایی وجود دارد. دولت ایران بارها اذعان کرده که به دلیل نبود یک ساختار مالیاتی کارآمد در کشور، نمی‌تواند به صورت دقیق جامعه را براساس میزان ثروت دسته بندی کند. این مسئله که بیشتر در مورد پرداخت یارانه‌های نقدی مطرح شد، در مورد توزیع سهام عدالت هم صدق می‌کند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر