۵ هزار هکتار از باغات تهران به برج تبدیل شد
مشکلات محیط‌زیستی تهران به عنوان پایتختی با ١٢ میلیون جمعیت، زیاد و در هم تنیده است، آنقدر که مدیریتی کارآمد شاید بتواند گره‌ها را دانه دانه بگشاید و قدم به قدم جلو برود. اما مدیریت کردن این پیچیدگی‌ها و انبوه مشکلات که ریه شهر را تنگ‌تر می‌کند و شیره سفره‌های زیرزمینی‌اش را می‌کشد، نیاز به برنامه‌ای مدون و علمی دارد. شهردار تهران که یکی از نامزدهای ریاست‌جمهوری است، در مناظره جمعه گذشته اعلام کرد مدیریتش بر تهران محیط‌زیستی هم بوده و با اشاره به احداث زباله‌سوز و تولید برق از آن، سعی بر صحه گذاشتن بر نگاه محیط‌زیستی‌اش در کلانشهر تهران داشت. عدم تفکیک زباله از مبدا، قطع درختان کهنسال چند صدساله و کاشت نهال‌های نوپا به جای آنها در پروژه کمربند سبز تهران و برج‌سازی‌های بی‌حد و حصر، مسائلی بود که جهانگیری و روحانی با اعلام آنها تاکید داشتند که شهرداری ١٢ ساله قالیباف، فاقد نگاه محیط‌زیستی به شهر بوده است.
به گزارش اعتماد مشکلاتی که شهر تهران با آنها به لحاظ محیط‌زیستی دست و پنجه نرم می‌کند، از نگاه‌ها دور نیست. آلودگی هوا، ترافیک انبوه، قطع درختان و باغات و معضل پسماند از مواردی است که مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، در گفت‌وگو با «اعتماد» به آنها پرداخت. محمد درویش در این خصوص گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در تهران به وجود آمده که از آن به بدهکاری اکولوژیکی تعبیر می‌کنند، ناشی از این است که متاسفانه ما ظرفیت برد تهران را در جانمایی مسکونی، خدماتی و صنعتی رعایت نکردیم. اگر در تهران میزان نشست زمین به ۶ سانتیمتر در برخی مناطق جنوبی شهر افزایش یافته، نشان‌دهنده این است که تهران با بدترین شرایط از منظر اکولوژیک روبه‌رو بوده. ما فقط از لحاظ نشست زمین تا ٩٠ درصد با شرایط بحرانی روبه‌روییم. اطلاعاتی که به دست آوردیم نشان می‌دهد در غرب تهران از دریاچه آزادی تا وردآورد بین ٧ تا ١٧ مترسطح آب زیرزمینی پایین رفته، این در حالی است که در همان منطقه، بزرگترین ساخت و سازها و مجتمع‌ها و برج‌ها را ساخته‌ایم. این مساله نشان‌دهنده این است که تبعات جبران‌ناپذیری برای همان ساخت و سازها به وجود می‌آید.
تهران، پرترافیک‌ترین شهر دنیا
او با اشاره به ترافیک تهران افزود: تهران با بحران شدید ترافیک روبه‌رو است. طبق بررسی جامعی که یک موسسه معتبر بین‌المللی وابسته به سازمان ملل انجام داده، تهران؛ پرترافیک‌ترین شهر جهان شناخته شده. به طور متوسط هر شهروند تهرانی روزانه ٢ساعت و ٣٣ دقیقه از وقتش را در ترافیک از دست می‌دهد. شهر بعدی لس آنجلس است که یک ساعت و ٢٠ دقیقه وقت شهروندانش در ترافیک از دست می‌رود. این مساله برای ما که جامعه‌ای فرهنگی هستیم غم‌انگیز است. هر تهرانی ٢١ دقیقه وقت دارد تا با خانواده‌اش باشد، اما بیش از ٢ ساعت و نیم وقتش با ترافیک تلف میشود. برای حل ترافیک، شهرداری بدترین راه را انتخاب کرد و به سمت ساخت بزرگراه و تونل‌های بیشتر رفت. صدر را دو طبقه کرد، تونل و تقاطع غیرهمسطح بیشتری ساخت و چراغ سبز نشان داد برای اینکه مردم با خودروهای‌شان در شهر ویراژ بدهند. در حالی که به جای خودرو محوری، باید به سمت آموزه‌های انسان‌محور می‌رفت، به سمت اینکه هزینه استفاده از خودروی شخصی انقدر بالا برود که مردم خودشان گزینه‌های دیگر را انتخاب می‌کردند. از ٢/١٧ میلیون تردد روزانه، فقط ١٣ درصدش با مترو انجام میشود. پرسش اصلی این است که شهرداری چگونه می‌تواند با ١٠ هزار و ٢٠٠ میلیارد تومان تونل نیایش و صدر را بسازد اما نمی‌تواند همان را خرج گسترش حمل و نقل ریلی کند در حالی که می‌توانست ۴٠٠ میلیاردش را صرف ساخت مسیرهای ایمن دوچرخه‌سواری یا مسیرهای ایمن پیاده‌روی کند. به سمت تجهیز ناوگان اتوبوس و مترو برود تا شهر از آلودگی صوتی خلاص شود؛ شهری که به‌شدت دارد از آلودگی صوتی رنج می‌برد. بررسی‌ها نشان می‌دهد آلودگی صوتی زیر پل سیدخندان ٨٢ دسی بل و اتوبان کرج ٩١ دسی بل ثبت شده در حالی که حداکثر توان تحمل آلودگی صوتی ۶٠ تا ۶۵ دسی بل است. کمترین عارضه آلودگی صوتی کندذهنی کودکان است، ناراحتی‌های گوارشی، پرخاشگری و عدم تحمل است. چرا تهران به یکی از نزاع خیزترین شهرهای دنیا تبدیل شده است.
ضرورت حرکت به سمت آموزه‌های مدرن شهرسازی بحث دیگری است که درویش به آن پرداخت. او در این خصوص گفت: ما به سمت آموزه‌های مدرن شهرسازی نرفتیم، کاری که در وین، اسلو و آمستردام اتفاق می‌افتد. آنها هم می‌توانستد به سمت ایجاد بزرگراه‌های بیشتر، تولید خودروها و سوخت فرامدرن بیشتری بروند، اما فهمیدند این، نمی‌تواند مشکل‌شان را حل کند. اینها همه مجموعه‌ای از مسائلی است که وقتی کنار بحران جدی زباله در تهران بگذاریم، پررنگ‌تر میشود. ما توانستیم تنها ٧ درصد از ٧۵٠٠ تن زباله را تفکیک از مبدا کنیم، این رقم بسیار ناچیز است. از این ٧۵٠٠ تن فقط ٢٠٠ تنش وارد زباله سوز چینی غیراستانداردمان میشود. فقط ٢٠ درصد زباله‌ها دارند بازیافت می‌شوند، چون تفکیک از مبدا صورت نگرفته، زباله‌های بازیافت‌شده هم نتوانسته‌اند تاییدیه موسسه تحقیقات خاک و آب جهاد کشاورزی را بگیرند و در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرند. به گفته درویش، به این مشکلات، باید تغییر کاربری ۵ هزار هکتار از باغات تهران و تبدیل‌شان به برج، تحت مصوبه «برج باغ» را هم اضافه کنیم. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند پهنه ٧٠٠ کیلومتر مربعی که نامش تهران است در این سالها بیش از ٧٠ درصد پوشش گیاهی‌اش را از دست داده است.
شورا و شهرداری هیچ‌وقت نگاه محیط زیستی نداشتند
محمد حقانی، رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران نیز، وضعیت محیط زیست تهران را اسف‌بار خواند و به «اعتماد» گفت: من هیچ‌وقت نگاه شهرداری و شورای شهر را نگاه زیست محیطی به شهر نمی‌دانم. شهری که زمانی درختان و باغاتش چنان اسم به در کرده بود که به نام چنارستان می‌شناختند و اکثر باغات جنبه اقتصادی داشتند در واقع این صاحبان این باغات به باغداری و کشاورزی مشغول بودند، متاسفانه به علت برنامه‌ریزی‌های غلط و عدم مدیریت و راهبردهای غلط، اکثر باغات تهران از بین رفت. متاسفانه باید بگویم طرح «برج باغ»ها که قرار بود ٣٠ درصد سطح اشغال بدهند و از نخستین سال شورای دوم به تصویب رسید، طرحی نابجا و غلط و ضد محیط زیستی بود، حتی آن ٣٠ درصد هم اجرا نشد. قرار بود شهرداری این مصوبه را که ٣٠ درصد از باغ را در بخشی که فاقد درخت است اشغال کند و بقیه باغ و درخت‌هایش را نگه دارند، اجرا کند. شهرداری همین طرح ناقص را که اشکالات فراوانی داشت، اجرا نکرد در بعضی جاها ۴۵ تا ۵٠ درصد سطح اشغال داشت و در جایی حتی صددرصد سطح اشغال. خیلی جاها شاهد این اتفاق بودیم که مالک از اول آمده بود باغ را کاملا خاکبرداری کرده بود. حقانی همچنین اتوبان‌سازی را عملی ضد محیط‌زیست دانست و گفت: در دنیا خیلی‌ها بودند این مشکل را داشتند اما حل کردند. بر اساس تعداد خودروهایی که داریم اتوبان می‌سازیم و در واقع از مردم درخواست می‌کنیم که با ماشین تک‌سرنشین به خیابان‌ها بیایند. ساخت پل، اتوبان و خیابان‌هایی که مردم را به آوردن ماشین شخصی تشویق می‌کند. به جای اینکه طرح حمل و نقل عمومی و زیرساخت‌های آن را افزایش دهیم، وسایل انبوه‌بر در اختیار مردم بگذاریم که از سوخت پاک استفاده می‌کنند، حمل و نقل ریلی با اولویت مترو بسازیم، اتوبان و پل ساختیم. به گفته حقانی، یک پنجم متروی تهران را هم هنوز در حال حاضر نداریم. اتوبوس‌های‌مان باید ١٠ تا ١٢ هزار دستگاه باشد، در حالی که ٧ هزار تاست و نیمی از آنها هم فرسوده و آلاینده‌اند. از ۴، ۵ میلیون خودرو و ٢، ٣ میلیون موتوسیکلت که نه برقی‌اند، نه هیبریدی و نه انژکتوری که همه‌شان کاربراتوری‌اند، ۶ تا ٧ برابر یک خودروی معمولی آلودگی دارند. در خصوص از بین رفتن باغات شهر باید بگویم مثلا در خیابان ولیعصر چند درخت از بین رفته، چند تا از آن ۵٠ هزار درخت قبل باقی مانده. به سختی شاید ۶ هزار درخت باشد. نگهداری شهر در معرض تهدید و تخریب است.
به گزارش اعتماد مشکلاتی که شهر تهران با آنها به لحاظ محیط‌زیستی دست و پنجه نرم می‌کند، از نگاه‌ها دور نیست. آلودگی هوا، ترافیک انبوه، قطع درختان و باغات و معضل پسماند از مواردی است که مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، در گفت‌وگو با «اعتماد» به آنها پرداخت. محمد درویش در این خصوص گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در تهران به وجود آمده که از آن به بدهکاری اکولوژیکی تعبیر می‌کنند، ناشی از این است که متاسفانه ما ظرفیت برد تهران را در جانمایی مسکونی، خدماتی و صنعتی رعایت نکردیم. اگر در تهران میزان نشست زمین به ۶ سانتیمتر در برخی مناطق جنوبی شهر افزایش یافته، نشان‌دهنده این است که تهران با بدترین شرایط از منظر اکولوژیک روبه‌رو بوده. ما فقط از لحاظ نشست زمین تا ٩٠ درصد با شرایط بحرانی روبه‌روییم. اطلاعاتی که به دست آوردیم نشان می‌دهد در غرب تهران از دریاچه آزادی تا وردآورد بین ٧ تا ١٧ مترسطح آب زیرزمینی پایین رفته، این در حالی است که در همان منطقه، بزرگترین ساخت و سازها و مجتمع‌ها و برج‌ها را ساخته‌ایم. این مساله نشان‌دهنده این است که تبعات جبران‌ناپذیری برای همان ساخت و سازها به وجود می‌آید.
تهران، پرترافیک‌ترین شهر دنیا
او با اشاره به ترافیک تهران افزود: تهران با بحران شدید ترافیک روبه‌رو است. طبق بررسی جامعی که یک موسسه معتبر بین‌المللی وابسته به سازمان ملل انجام داده، تهران؛ پرترافیک‌ترین شهر جهان شناخته شده. به طور متوسط هر شهروند تهرانی روزانه ٢ساعت و ٣٣ دقیقه از وقتش را در ترافیک از دست می‌دهد. شهر بعدی لس آنجلس است که یک ساعت و ٢٠ دقیقه وقت شهروندانش در ترافیک از دست می‌رود. این مساله برای ما که جامعه‌ای فرهنگی هستیم غم‌انگیز است. هر تهرانی ٢١ دقیقه وقت دارد تا با خانواده‌اش باشد، اما بیش از ٢ ساعت و نیم وقتش با ترافیک تلف میشود. برای حل ترافیک، شهرداری بدترین راه را انتخاب کرد و به سمت ساخت بزرگراه و تونل‌های بیشتر رفت. صدر را دو طبقه کرد، تونل و تقاطع غیرهمسطح بیشتری ساخت و چراغ سبز نشان داد برای اینکه مردم با خودروهای‌شان در شهر ویراژ بدهند. در حالی که به جای خودرو محوری، باید به سمت آموزه‌های انسان‌محور می‌رفت، به سمت اینکه هزینه استفاده از خودروی شخصی انقدر بالا برود که مردم خودشان گزینه‌های دیگر را انتخاب می‌کردند. از ٢/١٧ میلیون تردد روزانه، فقط ١٣ درصدش با مترو انجام میشود. پرسش اصلی این است که شهرداری چگونه می‌تواند با ١٠ هزار و ٢٠٠ میلیارد تومان تونل نیایش و صدر را بسازد اما نمی‌تواند همان را خرج گسترش حمل و نقل ریلی کند در حالی که می‌توانست ۴٠٠ میلیاردش را صرف ساخت مسیرهای ایمن دوچرخه‌سواری یا مسیرهای ایمن پیاده‌روی کند. به سمت تجهیز ناوگان اتوبوس و مترو برود تا شهر از آلودگی صوتی خلاص شود؛ شهری که به‌شدت دارد از آلودگی صوتی رنج می‌برد. بررسی‌ها نشان می‌دهد آلودگی صوتی زیر پل سیدخندان ٨٢ دسی بل و اتوبان کرج ٩١ دسی بل ثبت شده در حالی که حداکثر توان تحمل آلودگی صوتی ۶٠ تا ۶۵ دسی بل است. کمترین عارضه آلودگی صوتی کندذهنی کودکان است، ناراحتی‌های گوارشی، پرخاشگری و عدم تحمل است. چرا تهران به یکی از نزاع خیزترین شهرهای دنیا تبدیل شده است.
ضرورت حرکت به سمت آموزه‌های مدرن شهرسازی بحث دیگری است که درویش به آن پرداخت. او در این خصوص گفت: ما به سمت آموزه‌های مدرن شهرسازی نرفتیم، کاری که در وین، اسلو و آمستردام اتفاق می‌افتد. آنها هم می‌توانستد به سمت ایجاد بزرگراه‌های بیشتر، تولید خودروها و سوخت فرامدرن بیشتری بروند، اما فهمیدند این، نمی‌تواند مشکل‌شان را حل کند. اینها همه مجموعه‌ای از مسائلی است که وقتی کنار بحران جدی زباله در تهران بگذاریم، پررنگ‌تر میشود. ما توانستیم تنها ٧ درصد از ٧۵٠٠ تن زباله را تفکیک از مبدا کنیم، این رقم بسیار ناچیز است. از این ٧۵٠٠ تن فقط ٢٠٠ تنش وارد زباله سوز چینی غیراستانداردمان میشود. فقط ٢٠ درصد زباله‌ها دارند بازیافت می‌شوند، چون تفکیک از مبدا صورت نگرفته، زباله‌های بازیافت‌شده هم نتوانسته‌اند تاییدیه موسسه تحقیقات خاک و آب جهاد کشاورزی را بگیرند و در کشاورزی مورد استفاده قرار گیرند. به گفته درویش، به این مشکلات، باید تغییر کاربری ۵ هزار هکتار از باغات تهران و تبدیل‌شان به برج، تحت مصوبه «برج باغ» را هم اضافه کنیم. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند پهنه ٧٠٠ کیلومتر مربعی که نامش تهران است در این سالها بیش از ٧٠ درصد پوشش گیاهی‌اش را از دست داده است.
شورا و شهرداری هیچ‌وقت نگاه محیط زیستی نداشتند
محمد حقانی، رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران نیز، وضعیت محیط زیست تهران را اسف‌بار خواند و به «اعتماد» گفت: من هیچ‌وقت نگاه شهرداری و شورای شهر را نگاه زیست محیطی به شهر نمی‌دانم. شهری که زمانی درختان و باغاتش چنان اسم به در کرده بود که به نام چنارستان می‌شناختند و اکثر باغات جنبه اقتصادی داشتند در واقع این صاحبان این باغات به باغداری و کشاورزی مشغول بودند، متاسفانه به علت برنامه‌ریزی‌های غلط و عدم مدیریت و راهبردهای غلط، اکثر باغات تهران از بین رفت. متاسفانه باید بگویم طرح «برج باغ»ها که قرار بود ٣٠ درصد سطح اشغال بدهند و از نخستین سال شورای دوم به تصویب رسید، طرحی نابجا و غلط و ضد محیط زیستی بود، حتی آن ٣٠ درصد هم اجرا نشد. قرار بود شهرداری این مصوبه را که ٣٠ درصد از باغ را در بخشی که فاقد درخت است اشغال کند و بقیه باغ و درخت‌هایش را نگه دارند، اجرا کند. شهرداری همین طرح ناقص را که اشکالات فراوانی داشت، اجرا نکرد در بعضی جاها ۴۵ تا ۵٠ درصد سطح اشغال داشت و در جایی حتی صددرصد سطح اشغال. خیلی جاها شاهد این اتفاق بودیم که مالک از اول آمده بود باغ را کاملا خاکبرداری کرده بود. حقانی همچنین اتوبان‌سازی را عملی ضد محیط‌زیست دانست و گفت: در دنیا خیلی‌ها بودند این مشکل را داشتند اما حل کردند. بر اساس تعداد خودروهایی که داریم اتوبان می‌سازیم و در واقع از مردم درخواست می‌کنیم که با ماشین تک‌سرنشین به خیابان‌ها بیایند. ساخت پل، اتوبان و خیابان‌هایی که مردم را به آوردن ماشین شخصی تشویق می‌کند. به جای اینکه طرح حمل و نقل عمومی و زیرساخت‌های آن را افزایش دهیم، وسایل انبوه‌بر در اختیار مردم بگذاریم که از سوخت پاک استفاده می‌کنند، حمل و نقل ریلی با اولویت مترو بسازیم، اتوبان و پل ساختیم. به گفته حقانی، یک پنجم متروی تهران را هم هنوز در حال حاضر نداریم. اتوبوس‌های‌مان باید ١٠ تا ١٢ هزار دستگاه باشد، در حالی که ٧ هزار تاست و نیمی از آنها هم فرسوده و آلاینده‌اند. از ۴، ۵ میلیون خودرو و ٢، ٣ میلیون موتوسیکلت که نه برقی‌اند، نه هیبریدی و نه انژکتوری که همه‌شان کاربراتوری‌اند، ۶ تا ٧ برابر یک خودروی معمولی آلودگی دارند. در خصوص از بین رفتن باغات شهر باید بگویم مثلا در خیابان ولیعصر چند درخت از بین رفته، چند تا از آن ۵٠ هزار درخت قبل باقی مانده. به سختی شاید ۶ هزار درخت باشد. نگهداری شهر در معرض تهدید و تخریب است.
