طلا از دست ما پرید: ایران بزرگترین تولید کننده ، اسپانیا بزرگترین صادر کننده

۱۸ آبان ۱۳۸۸ | admin بررسی تاریخچه زعفران نشان می دهد که این محصول با خراسان گره خورده است به طوری که ذهن هر فرد خواسته و ناخواسته با نام زعفران به سمت قائن در خراسان جنوبی کنونی سوق داده می شود. به گزارش ایسنا، زعفران در شرایطی رشد می کند که بارندگی سالانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلی متر است که در این شرایط هیچ گیاهی مقاومت نمی کند و همچنین برودت هوا باعث می شود، کشاورز نتواند محصولی مانند گندم تولید کند اما می تواند در این شرایط زعفران کشت کند. ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران جهان است و به دلیل دارا بودن تنوع آب و هوایی، بسیاری از محصولات از جمله زعفران دارای بالاترین درجه کیفیت است. نگاهی به آمارها نشان می دهد که سطح زیرکشت زعفران در ایران در دو دهه اخیر از حدود ۱۰ هزار هکتار در سال ۶۵ به بیش از ۴۵ هزار هکتار در سال های اخیر افزایش یافته که بیانگر رشد متوسط ۲۲/۵ درصد در طی ۲۰ سال گذشته است. براساس این گزارش، میزان تولید زعفران از ۴۰ تن در سال ۶۵ به ۲۳۰ تن در سال ۸۲ افزایش یافته است که این میزان نشان از رشد ۲۷ درصدی دارد. البته طی سال های ۸۴ تا ۸۷ به دلیل خشکسالی و سرمازدگی میزان تولید زعفران تا ۱۴۸/۶ تن در سال ۸۶ کاهش داشته است. از گذشته های دور ایران به عنوان مهمترین کشور تولیدکننده زعفران در دنیا به شمار رفته است و هم اکنون بیش از ۹۵ درصد بازار جهانی زعفران از ایران تامین می شود. تولید زعفران در جهان در حدود ۲۷۰ تا ۲۸۰ تن است که ایران با حدود ۲۲۰ تا ۲۳۰ تن تولید در رتبه اول جهانی قرار دارد و پس از آن یونان با هفت تن، مراکش با سه تن، اسپانیا با یک تن و ایتالیا کمتر از یک تن در رتبه های بعدی قرار دارند. نوسانات بیش از حد قیمت زعفران، بازارهای خارجی و مشتریان این محصول را نسبت به کشور بی اعتماد می کند و بخشی از مشتریان طلای سرخ ایرانی که توان خرید محدود دارند به فکر کالای جایگزین یا حذف زعفران از چرخه مصرف خود هستند. اگرچه هنوز بسیاری از کشورهای صاحب برند در زمینه زعفران نیازمند خرید زعفران ایرانی هستند، اما برخی کشورها نیز با شناخت صحیح از جایگاه صادراتی این محصول اقدام به خریدهای قاچاق و فله ای از کشاورزان ایرانی کرده اند تا بتوانند جایگاهی را برای خود در زمینه بازار جهانی و صادراتی این محصول کسب کنند. در این میان حتی کار از خریدهای فله ای نیز فراتر رفته و برخی کشورها اقدام به خرید پیازهای زعفران برای کشت در کشور و بی نیاز شدن از خریدهای آتی این محصول از کشورمان کرده اند. این خود نکته مهمی است که ضرورت دارد مسوولان و برنامه ریزان کشور به آن به نحو شایسته ای بپردازند و از ادامه این روند جلوگیری کنند. در سال های گذشته طلای سرخ کشور شاهد فراز و نشیب هایی بود که با همدلی و تعامل بین بخش دولتی و خصوصی با ارایه راه حل هایی مسکن مانند حل شد. ولی یک نگرانی که کالای استراتژیک ایرانی را تهدید می کند، قاچاق پیاز زعفران به کشوری نظیر افغانستان که دنیای غرب برای به زمین زدن ایران از همه راه ها از این کشور حمایت می کند، می تواند برای ایران خطرناک و گران تمام شود. به اعتقاد کارشناسان بخش کشاورزی، یکی از علل قاچاق پیاز زعفران به افغانستان عدم مدیریت بوده است تا جایی که به گفته غلامحسین شافعی، رییس شورای ملی زعفران ایران از سال های گذشته پیاز زعفران به افغانستان قاچاق می شده است. این همان واقعیت تلخی است که در سال های اخیر اتفاق افتاده و پیاز زعفران ایران به افغانستان قاچاق شده است. کشورهای اروپایی نیز به افغانستان برای تصاحب این محصول کمک می کنند، همچنین این کشورها به تازگی پیازهایی که به صورت ژنتیکی تولید شده اند را از کشور هلند به افغانستان وارد کردند. هم اکنون توسعه کشت زعفران، جزو اولویت های کاری کشور های اروپایی در افغانستان است. به گفته کارشناسان بخش کشاورزی حفظ موقعیت و میدان داری ایران در کشت زعفران، با سیاستگذاری درست و مدیریت علمی، مدیریت بازار جهانی زعفران توسط ایران برای عدم توجیه اقتصادی کشت این محصول در کشورهای دیگر، افزایش بهره وری کشت زعفران در ایران و ثبت ارقام محلی می تواند در حفظ جایگاه ایران به عنوان تنها تولیدکننده این محصول در جهان کمک کند. در این ارتباط محسن احتشام، نایب رییس شورای ملی زعفران ایران در گفت و گو با ایسنا گفت: بعید نیست که پیاز زعفران از ایران به افغانستان قاچاق شود. وی با تاکید بر اینکه باید از مزیت های رقابتی ایران در بازارهای جهانی زعفران استفاده کنیم، اظهار کرد: در صورت عدم برنامه ریزی و نبود استراتژی مناسب در کشور برای زعفران، به طور قطع افغانستان یکی از رقبای ایران در تامین زعفران دنیا خواهد بود. وی با اشاره به اینکه کشور افغانستان با حمایت هلند پیاز زعفران اصلاح شده از این کشور وارد می کند، تاکید کرد: شواهد موجود نشان می دهد که افغانی ها به صورت علمی و برنامه ریزی شده با کمک کشورهای اروپایی اقدام به کشت زعفران و بازاریابی این محصول می کنند. نایب رییس شورای ملی زعفران ایران درباره کیفیت زعفران تولیدی افغانستان، تصریح کرد: آب و هوا و نیروی سخت کوش و ارزان قیمت در افغانستان باعث شده است که کیفیت زعفران تولیدی این کشور مشابه با ایران باشد. وی یادآور شد: در حال حاضر ایران تنها در تولید زعفران قدرت انحصاری دنیاست و انحصار صادرات این کالای استراتژیک در دست کشور اسپانیا است. احتشام عنوان کرد: برای ایجاد ارزش افزوده به وسیله صادرات زعفران در کشور باید هنر بازاریابی و بازارسازی داشته باشیم و نمی توان یک شبه به جایگاه ۱۵۰ ساله شرکت های صادراتی زعفران اسپانیایی دست یابیم. وی با بیان اینکه برای بازاریابی باید مدیریت علمی داشته باشیم، بیان کرد: با مدیریت درست بر مکان های مناسب توزیع، بسته بندی، تبلیغات و ترغیب مشتریان برای خرید زعفران می توانیم به جایگاه واقعی ایران در بازاریابی و بازار سازی زعفران دست یابیم. نایب رییس شورای ملی زعفران ایران افزود: اگر قرار است که در بسته بندی زعفران سرمایه گذاری کنیم، باید چندین برابر آن را در تبلیغات و توزیع این محصول سرمایه گذاری کرد. وی اظهار کرد: باتوجه به محلول پاشی انجام شده و شرایط اقلیمی مناسب در زمستان و بهار پیش بینی می شود که در سال جاری بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ تن زعفران تولید شود. وی با اشاره به اینکه افزایش قیمت زعفران منجر به ایجاد تقلب در این محصول شد، خاطرنشان کرد: عمده تقلب صورت گرفته در زعفران در کشور امارات صورت گرفته است و در ایران به دلیل نظارت های انجام شده توسط اداره استاندارد تنها در حد کم فروشی شاهد تقلب در زعفران هستیم. نایب رییس شورای ملی زعفران ایران با انتقاد از دولت مبنی بر تعیین عوارض برای صادرات زعفران تاکید کرد: این موضوع هیچ هدفی را برای محصول زعفران تحقق نخواهد بخشید، به طوری که باید هدف دولت و بخش خصوصی در این کالای استراتژیک، ایجاد اشتغال و سرمایه گذاری باشد.