نگاهي به...

پیام «انتخاب» روحانی؛ سیاست مهار و تغییر کنترل شده
حنیف حیدرنژاد

اگر بپذیریم که آراء داده شده به روحانی درست است،

اگر بپذیریم میزان مشارکت مردم در انتخابات درست است و همانطور است که رژیم می‌گوید،

 اگر بپذیریم که رژیمِ تقلب و دروغ  جمهوری اسلامی این بار پس از فیلتر کردن کاندیداها، دیگر کنار کشید و تماشاچی شد و به آراء واریز شده دست نزده است،

با وجود همه این‌ها، تردیدی نیست که اگر خامنه‌ای می‌خواست، می‌توانست نتایج "انتخابات" طور دیگری اعلام کند. با این وجود سوال این است که خامنه‌ای با رئیس جمهور کردن روحانی چه اهدافی را دنبال می‌کند و پیام "انتخاب" روحانی چیست؟ به باور من انتخاب روحانی بیانگر سیاست جدید رژیم است که آن را سیاست "مهار و کنترل و سیاست تغییرِ قطره چکانی و هدایت شده" می‌نامم.

خامنه‌ای خوب متوجه شده است که با ادامه تحریم های بین المللی، فلج شدن اوضاع اقتصادی و مالی رژیم، افزایش خطر حمله نظامی و پشت کردن مردم به رژیم، او دیگر نمی‌تواند برای مدت زیادی به حاکمیت خود ادامه دهد. او به خوبی متوجه شده است که تا کجا مورد خشم و تنفر مردم قرار داشته و به دنبال خروج از این بن بست بود. اما نمی‌خواست به رفسنجانی میدان دهد که به عنوان رقیب دیرنه با "پشتوانه رای مردم" در مقابلش قد علم  کند. او نمی خواست خاتمی هم وارد  میدان شود زیرا از باز شدن دریچه‌ا‌ی «رفرم» ی که نتواند آن را ببندد وحشت داشت. خامنه‌ای با انتخاب روحانی به دنبال آن است تا با القاء یک فضای کاذب که گویا قرار است اوضاع تغییر کند، خشم و اعتراضات مردم را مهار کند. او به مردم این احساس را تلقین می‌کند که "پیام شما دریافت شد، اما برای «تغییر» زمان لازم است، به من زمان بدهید". با این تاکتیک، خشم ونارضایتی عمومی که به مرحله انفجاری رسیده است فروکش می‌کند. اگر هم رژیم در زمینه های آزادی‌های فردی و اجتماعی کمی طناب را بر دور گردن مردم شل کند، بسیار کنترل شده و هدفمند خواهد بود. تلاش و "مهندسی" رژیم از قبل از انتخابات تا اجرای شو تلویزیونی «مناظره» ی کاندیداها و تا چگونگی اعلام نتایج انتخابات، همگی نشان می‌دهد که خامنه‌ای پایه های سیستم مورد نظرش را طوری چیده است که مهار اوضاع از دستش خارج نشود. رژیم حتی خط ونشان کشیده بود که اگر کاندیداها زودتر از اعلام رسمی، خبر پیروزی خود را انتخاب کنند، صلاحیت آنها حتی در این مرحله نیز هنوز می‌تواند مورد تجدید نظر قرار بگیرد و "انتخابات" را آنطور پیش برد که می‌خواست. رژیم در سه چهار سال گذشته آنچنان از مردم زهر چشم گرفته که پیامش واضح است؛ "زیاده خواهی نکنید و گرنه جلوی همین مقدار منفذ تنفس را که بر روی تان باز کرده‌ام دوباره خواهم بست." به این ترتیب می‌توان به این ارزیابی رسید که خامنه ای به دنبال یک تغییرکنترل شده است.  

اما از حالا به بعد چه می‌شود؟ رژیم در چهار سال گذشته خودش را حاکم مطلق العنانی نشان داده که از انجام هر جنایتی کوتاه نمی‌آید و با سرکوب و فضای پلیسی و امنیتی طوری مردم و جامعه را "تربیت" کرده که به آنچه اکنون در مقابلشان گذاشته است رضایت دهند. با این اوصاف، اگر هم بصورت قطره چکانی در جائی، روزنه ای را باز کند به مردم خوب "حالی" کرده است که حواستان باشد که "زیاده خواهی" نکنید و گرنه جلوی همین مقدار «نرمش» را می‌گیرم و دوباره روز از نو...

در عرصه سیاست خارجی و بین المللی: رژیم به دنبال آن است که خود را با ثبات و دارای پشتوانه مردمی نشان دهد و اگر هم کسی حاضر نباشد که به خاطر غیر دمکراتیک بودن انتخابات در ایران، "پشتوانه مردمی" را از رژیم بپذیرد، رژیم حداقل می‌تواند نشان دهد که علیرغم همه نارضایتی ها، کنترل را در دست دارد. در این حالت می‌تواند همزمان دو سیاست را دنبال کند؛ اول: با این توضیح که روحانی "نرم تر و ملایم تر است، اما زمان می‌خواهد"، در زمینه ی سیاست هسته‌ای طرف های بین المللی را منتظر نگاه دارد و به این ترتیب زمان بخرد.

دوم: اگر بتواند، با امتیاز گرفتن و امتیازدادن‌های محرمانه و بی سر و صدا به سمت عادی کردن روابط و رفع تحریم ها حرکت کند. در این حالت یک خواست رژیم از طرف‌های بین‌المللی این خواهد بود که به دولت «منتخب» مردم احترام بگذارید و از فشار روی ما به دلیل نقض حقوق بشر دست بردارید، یا حداقل  آن را کم سر و صدا کنید." در زمینه سوریه نیز تلاش خواهد کرد که با دخالت دادن خود در مذاکرات، وضعیت را به صورت پات در بیاورد.

به این ترتیب خامنه‌ای و شرکا توانستند یک بار دیگر با همدیگر کشتی به گل نشسته نظام را نجات دهند. اینکه از این پس تا کی و تا کجا مردم تماشاچی باقی بمانند و بگذارند که رژیم اوضاع را آنگونه کنترل کند، که می‌خواهد امر دیگری است. واقعیت این است که سطح مطالبات مردم بسیار بالا رفته و اگر رژیم نتواند حتی به طور قطره چکانی و کنترل شده به این مطالبات پاسخ دهد، شرایط ، باز هم انفجاری شده و پس از مدتی آتش زیر خاکستر شعله خواهید کشید. این همان چیزی است که خامنه‌ای از آن وحشت دارد و با "مهندسی" این بارش تلاش نمود تا از مواجه با آن پرهیز کند.

حنیف حیدرنژاد