عزيزمادران زندانی وباندهای آزاد مافيا

استاد حسن کسایی، نوازنده نامدار موسیقی ایرانی درگذشت

درگذشت استاد کسایی

نوای نای استاد دیگر به گوش نمی رسد!

استاد حسن کسایی، نوازنده نامدار موسیقی ایرانی درگذشت

 استاد حسن کسایی در جمع دوستداران اصفهان، آذرماه 1388 

عکس: شاهین سپنتا

استاد حسن کسائی نوازنده نامدار نی، امروز  25 خردادماه پس از سال‌ها درگیری با سرطان و یک دوره بیماری زونا، در سن 84 سالگی دیده از گیتی برگرفت. وی ۳ مهر ۱۳۰۷خورشیدی در اصفهان دیده به گیتی گشود. پدرش، «جواد کسایی» از بازرگانان اصفهان و دوستدار موسیقی بود که با استادان آن زمان موسیقی در اصفهان همچون حسین طاهرزاده، جلال‌الدین تاج اصفهانی، اکبر خان نوروزی، خاندان شهناز (شعبان خان، حسین آقا، علی آقا و جلیل شهناز)، غلامحسین سارنج و ادیب خوانساری رفت و آمد داشت و خانه‌اش دیدارگاه دوستداران موسیقی و هنرمندان بود. در این نشست‌های فرهنگی، حسن کسائی نیز از همان دوران کودکی با موسیقی آشنا شد و پس از شنیدن نوای نی یک نوازنده دوره‌گرد به ساز نِی دلبسته شد. 

پس، پدر او را نزد «مهدی نوایی »برد تا نی نوازی بیاموزد. او آواز و گوشه‌های موسیقی سنتی ایران را نیز نزد استاد تاج اصفهانی و ادیب خوانساری آموخت و هر زمان که به تهران می‌رفت از استاد ابوالحسن صبا نیز می آموخت که می‌توان گفت هنر نوازندگی سه‌تار کسایی، یادگار انس با این هنرمند یگانه‌است. سه‌تار نوازی کسائی تلفیقی زیبا از ترکیب نوازندگی تار جلیل شهناز و سه‌تار ابوالحسن صبا است.

همنوازی با سازهای پرده‌داری مثل تار و سه‌تار او را بیش از پیش با گام‌های مختلف موسیقی ایرانی آشنا کرد، به صورتی که برای اولین بار دستگاه‌های چهارگاه، اصفهان، نوا و راست پنجگاه را با کوک دقیق و به صورت کامل اجرا کرد.

 کسایی، در سن ۲۰ سالگی نخستین اجرای تکنوازی نی خود را در دستگاه همایون در «تئاتر اصفهان» به صحنه برد و یک سال بعد قطعه معروف سلام را در دستگاه چهارگاه ساخت که از معروف‌ترین قطعات موسیقی ایرانی به شمار می‌رود.

کسایی، در سال ۱۳۲۹ برای نخستین بار نی را به ارکستر برد و با ارکستر رادیو ارتش اصفهان همکاری خود را شروع کرد. در سال‌های بعد با ارکسترهای متعدد رادیو به سرپرستی هنرمندانی چون ابوالحسن صبا، حسین یاحقی، حبیب‌الله بدیعی، محمد میرنقیبی، همایون خرم و دیگران به فعالیت خود در این زمینه ادامه داد. در سال ۱۳۳۵ به دعوت داوود پیرنیا به برنامه گل‌ها راه یافت و تا سال ۱۳۵۷ که در گلچین هفته شرکت نمود، با این برنامه، همکاری داشت.

از سال ۱۳۴۶، فضای کاری کسایی ابعادی جهانی هم پیدا می‌کند و یک صفحهٔ دورو در مایه‌های شور و ماهور از نوازندگی نی او به همراه تنبک جهانگیر بهشتی توسط کمپانی C.B.Sفرانسه ضبط شده و در سال ۱۳۵۴ در نقاط مختلف جهان پخش شد.

پس از انقلاب، به دلیل فضای نه چندان مناسبی که برای موسیقی ایجاد شد، آرشیو موسیقی رادیو اصفهان از بین رفت و کسایی هم از صدا و سیما برکنار و حقوقش قطع شد.

کسائی در دههٔ ۱۳۶۰، به کشورهای آلمان، انگلستان، فرانسه و هلند سفر کرد و در چند برنامه رادیویی، به اجرای برنامه پرداخت. در سال ۱۳۶۹، تندیس وی در گالری مفاخر هنری جهان در لندن نصب شد.

پس از آن که کسائی در سال ۱۳۷۰، در جشنواره نی‌نوازان در تالار اندیشه شرکت کرد، فعالیت او دوباره رونق گرفت و در سال ۱۳۷۴، صدا و سیما مستمری وی را برقرار کرد. کسایی در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت نشان درجه یک فرهنگ و هنر شد. همچنین در سال ۱۳۸۱، به عنوان چهرهٔ ماندگار موسیقی انتخاب و تقدیر شد.

کسایی در سال ۱۳۷۵ به آمریکا و کانادا سفر کرده و در محافل شعر و موسیقی شرکت کرد. در سال ۱۳۷۶ هم با تلاش محمدرضا لطفی، انجمن دوستداران موسیقی ایرانی واشنگتن، مجلس گرامی‌داشت برای کسائی بر پا داشت.در سال ۱۳۸۱ محمد جوادکسایی (فرزند حسن کسائی) کتاب «از موسیقی تا سکوت» را که حاصل نیم قرن تلاش موسیقایی حسن کسائی است، با مقدمه بیژن ترقی به بازار کتاب عرضه کرد. حسن کسائی در اصفهان سال‌ها مکتب‌دار موسیقی اصفهان در رشته‌های نی، سه‌تار و آواز بود.

از کارهای اخیر استاد حسن کسایی، می‌توان به آلبوم دختر گلفروش با تنظیم مهرداد یزدانی و آواز علی جهاندار و «گفت و گوی نی و تار» که حاصل همنوازی وی با شهرام میرجلالی است، اشاره کرد.

ایران‌نامه، درگذشت این هنرمند بزرگ موسیقی سنتی ایران را به همه هم‌میهنان و به ویژه مردم اصفهان و خانواده گرامی‌اش تسلیت می‌گوید.

زندگینامه استاد حسن کسایی