چهارشنبه 18 نوامبر 2015 آیدا قجر
بهائیان ایران، یک مسئله غیرقابل مذاکره
تنها یک روز پیش از حمله‌های اخیر داعش به پاریس٬ نشست بهاییان در سنای فرانسه - کاخ لوکزامبورگ - برگزار شد. نشستی که در آن به محدودیت‌های بهاییان در ایران پرداخته شد.
این کنفرانس با حضور نمایندگان سنا و مجلس فرانسه و ده‌ها بهایی از نقاط مختلف جهان آغاز شد. بهاییانی از الجزایر، تونس، لهستان، فیلیپین، ایران و فرانسه گرد هم آمدند تا با روایت وضعیت بهاییان در ایران از دولت فرانسه بخواهند که موضوع حقوق بشر را روی میز مذاکره با ایران بگذارد.
در این نشست سخنرانانی چون سعید پیوندی٬ جامعه‌شناس٬ راشل بیانی٬ مسوول دفتر مرکزی جامعه بین‌المللی بهاییان تحت نظارت اتحادیه اروپا٬ همدم ندافی٬ حقوق‌دان٬ غالب بن شیخ٬ اسلام شناس٬ کلودیا اتیاس دانفوت٬ رییس پژوهش مناسک دفن و محمد شریف فرجانی٬ پروفسور علوم سیاسی و اسلام‌شناس داشت که در دو میزگرد مختلف درباره بهاییان صحبت کردند.
محروم شدن از تحصیل، ممنوعیت کسب و کار٬ بازداشت٬ زندان و اعدام به دلیل عقاید مذهبی از جمله مهم‌ترین مسایل مطرح شده در این نشست بود.
طبق آماری که در این نشست ارائه شد، از سال ۲۰۰۵ تاکنون بیش از ۷۰۰ بهایی در ایران بازداشت شده و در حال حاضر ۷۴ بهایی نیز زندانی هستند.
بنا به این آمار٬ «خشونت» علیه پیروان این مذهب در سال‌های اخیر شدت یافته است. برخی نیز به این نکته اشاره کردند که از زمان تولد مذهب بهایی در سال ۱۸۴۴ تاکنون٬ بهاییان تحت فشار و آزار و اذیت بوده‌اند.
بخش عمده تاکیدهای سخنرانان به روابط سیاسی و اقتصادی ایران و فرانسه اختصاص داشت که باعث کنار گذاشته شدن مساله حقوق‌بشر منجر شده است.
برخی از نمایندگان و سناتورهایی که در این نشست سخنرانی کردند خواستار توجه بیشتر رئیس‌جمهور و وزیرامورخارجه فرانسه به تبعیض و نقض حقوق‌بشر در گفت‌وگوها با ایران شدند.
به گفته راشل بیانی، مسوول دفتر مرکزی جامعه بین‌المللی بهاییان هر زمانی که قرار بوده نمایندگان بهاییان در اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی در این خصوص صحبت کنند به آنها گفته شده که در هر موردی می‌توان با نمایندگان ایران صحبت کرد به جز مساله بهاییان .
مساله‌ای که همدم ندافی، حقوق‌دان نیز به آن اشاره کرد: «بهاییان در ایران وجود خارجی ندارند». طبق اظهارات این حقوق‌دان سیستم مذهبی حاکم بر ایران قوانینی تصویب می‌کند که برگرفته از اسلام شیعی است و «آزادی‌های اجتماعی نیز نباید خارج از چارچوب مذهبی اعتقادی شیعه باشد».
سعید پیوندی، جامعه‌شناس نیز در سخنان خود اشاره کرد که ساختار نظام آموزشی ایران از یک قرن پیش «مذهبی و اسلامی» بوده اما «بعد از دهه ۸۰ میلادی این مساله عمیق‌تر شده است».
وی در ادامه به تلقین‌های مذهبی که در سیستم آموزشی ایران به دانش‌آموزان وارد می‌شود پرداخت و همچنین سکوتی که درباره بهاییان وجود دارد.
بنا به اظهارات این جامعه‌شناس بهاییان «دشمن حکومت» تلقی می‌شوند؛ چراکه با جا انداختن پیروان این مذهب به عنوان «گروهی متهاجم» و گرفتن حق دفاع از آنها به دلیل عدم توانایی بیان هویت مذهبی‌شان باعث شده‌اند که «دانش‌آموزان نتوانند این اقلیت را بپذیرند».
«آزادی هویت مذهبی» اما نکته‌ای بود که مورد توجه محمدشریف فرجانی قرار گرفت. طبق اظهارات این اسلام‌شناس آزادی بیان٬ فکر و هویت در گرو حذف یا تغییر مذهب نیست بلکه «جامعه مسلمان خصوصا در ایران با پذیرفتن آزادی بیان یا آزادی فکر فاصله دارد».
او همچنین با اشاره به کشتار مسلمانان در کشورهایی مثل افغانستان توسط داعش و طالبان تاکید کرد: «همه ما معتقدیم که نباید مسلمانان را قربانی کرد؛ اگر بخواهیم این مدل از قربانی کردن را بپذیریم باید قربانی شدن تمام انسان‌ها روی زمین را بپذیریم. نمی‌توان تنها کشتار و تبعیض مذهبی را دید و بر باقی قربانی‌ها چشم پوشید. آزادی زمانی مفهوم دارد که رضایت درونی وجود داشته باشد. در نتیجه تفاوتی بین نازیسم و فاشیسم وجود ندارد و هرآن‌چه باعث ایجاد حس نارضایتی در جامعه شود آزادی را از بین برده است».
در میان سخنرانان اسلام‌شناس دیگری نیز حضور داشت. ابودیاب خطار که فیلسوف و تحصیل‌کرده علوم سیاسی است نیز تنها یک روز پیش از حمله داعش به پاریس٬ در نشست سنای فرانسه از این گروه و ارتباط شکل‌گیری آنها با انقلاب ۵۷ سخن گفت: «انقلاب بزرگ ۵۷ مذهب را به شکل افراطی وارد سیاست کرد. این ورود همزمان با قدرت‌گیری خمینی شکل گرفت و باعث عقب‌گردی شد که دلیل مشکلات حال حاضر است. امروز شاهد هستیم که در افغانستان همین شرایط به شکل شدیدتری در جریان است و می‌بینیم که چگونه تزریق اسلام در سیاست خود را به شکل جهادی نشان می‌دهد. این حکومت شهیدپروری را از زمان قدرت‌یابی خود در اذهان کودکان ایجاد کرد بدین شکل که کلید ورود به بهشت مقابله با صدام است. در واقع طالبان و داعش نیز برگرفته از همین تاریخچه هستند. اما ما نتوانستیم این آتش‌فشان را خاموش کنیم، بلکه با استراتژی‌های اشتباه خود باعث شدیم که هر از گاهی این آتش‌فشان از جایی بیرون بزند».
خطار همچنین در سخنان خود به حمایت غرب از «جهادی‌ها» در افغانستان پرداخت: «قبل از سال ۲۰۰۱ جهادی‌های افغانستان دوستان ما بودند اما امروز ما دشمنان خود را تغییر داده‌ایم و آنها به دشمنان ما تبدیل شده‌اند. سود این مساله اما به ایران رسید که استراتژی اشتباه غرب و آمریکا باعث شد که جمهوری اسلامی فرصت پیدا کند که عمل‌کرد خود را در قالب گروه‌های افراطی دیگر به انجام برساند. در حالیکه رسیدن به دموکراسی از راه فرهنگ‌سازی است که اتفاق می‌افتد و نه آن راهی که ما به طور مثال در قبال عراق در پیش گرفتیم».
صحبت از اسلام سیاسی و مرتبط دانستن آن با تبعیض‌های وارد شده به بهاییان در ایران٬ محدودیت‌های قانونی و به رسمیت نشناختن پیروان این مذهب در حالی شکل گرفت که قرار بود روز دوشنبه٬ ۱۶ نوامبر رییس‌جمهور ایران پس از ۱۶ سال قدم به خاک فرانسه بگذارد، اما حمله‌های اخیر داعش باعث شد که نه تنها این سفر لغو شود، بلکه آنچه روی میز مذاکرات سیاست‌مداران در وین (کنفرانس درباره آینده سوریه) و ترکیه (اجلاس گروه جی ۲۰) باقی ماند، بحث درباره چگونگی مقابله با تروریسم باشد.
