ستونی طولانی از مردان عراقی و سربازان اسیر شده در دست داعش نشان داده میشوند، تروریستهای تکفیری در حسابهای کاربری خود مدعی شدهاند از میان 4500 تنی که به اسارت گرفتهاند، هزار و هفتصد تن را اعدام کردهاند. این ادعا در حساب کاربری توئیتر شاخه داعش در استان صلاحالدین عراق منتشر شده است.
از سوی دیگر، روپرت کولویل، نمایندگی سازمان ملل در عراق UNAMI اظهار داشته، به رغم ایهامات موجود، تاکنون آمار کشتههای حوادث روزهای اخیر به هزاران تن رسیده است و هزار تن نیز زخمی شدهاند. سازمان ملل آمار مردم فراری از موصل را پانصد هزار تن و فراریها از تکریت و سامرا را بیش از چهل هزار تن دانسته است.
منابع نزدیک به سازمان ملل، 1700 تن اعدام شده احتمالی را سربازانی دانسته است که در تکریت به داعش تسلیم شدهاند.
در حالی که در برخی ویدئوهای منتشر شده از اعضای داعش، بالگردهای به دست آمده از فرار ارتش عراق در موصل را نشان میدهد که اعضای این گروه احتمالا با کمک نظامیان پیشین ارتش بعث موفق شدهاند آنها را به پرواز درآورند، چرایی پیشروی سریع داعش در موصل و مناطق مجاور با تحلیلهای جدیدی همراه شده است.
با وجود این که شمار نظامیان عراقی در شهرهای نامبرده، بسیار بیش از تروریستهای تکفیری بوده، ناپدید شدن آنها این امکان را به داعش داده که دستکم دو بالگرد، پانزده تانک، تسلیحات و چندین خودرو زرهی را به دست آورند که پیش از این به سربازان آمریکایی مستقر در عراق تعلق داشته است.
گفته میشود، حجم پول غارت شده توسط داعش از بانکهای موصل به 350 میلیون پوند میرسد.
از سوی دیگر، لتا تایلر، تحلیلگر ارشد دیدهبان حقوق بشر ـ که در ماههای اخیر برای بررسی وضعیت شهرهای شمالی عراق و نفوذ داعش در آن به این منطقه رفته ـ به نقل از افرادی که با آنها مصاحبه کرده، از نظام منسجم مالیاتگیری داعش با نام «مالیات جهاد» از کسبه موصل پایتخت صنعتی و دومین شهر پرجمعیت عراق خبر داده است.
به ادعای وی، داعش با استفاده از افرادی در حکم حسابدار، منشی، جاسوسان و افرادی با تحصیلات بالا، شبکهای برای پیشبرد امور خود در این منطقه راه انداخته که مقاومت در برابر آن باعث مرگ میشده است. وی در گزارش خود به بیتوجهی پیاپی نظامیان در موصل به این پدیدهها اشاره کرده است.
از سوی دیگر فایننشال تایمز نیز به نقل از شهروندان عراقی اظهار داشته که تحرکات اخیر داعش در موصل کاملا برای اهالی موصل قابل پیشبینی بوده است. به باور آنها، خیانت در ارتش در تحولات هفته اخیر بسیار کارساز بوده است. یکی از اهالی موصل به فایننشال تایمز گفته است، از یک ماه پیش هم ما و هم ارتش از تجمع شبهنظامیان در پیرامون موصل آگاهی داشتیم و ارتش نیز به اطلاعرسانی ما در این باره توجهی نکرد.
حیدر صدیق از نیروهای پیشمرگ کرد نیز گفته، از یک افسر ارتش که در حال فرار از موصل بوده، پرسیده که چرا ارتش فرار کرده و وی اظهار داشته است، «همه ارتش چنین کرده است، زیرا فرمانده نظامی موصل دستور فرار داده و موصل به داعش فروخته شد».
در این میان، عبود بندر از بعثیهای سابق، مهدی الغراوی فرمانده نیروهای مسلح در نینوا و علی غیدان فرمانده نیروی زمینی، افرادی هستند که بیشتر در معرض اتهام خیانت هستند.
یکی از شهروندان موصلی گفته است، شمار شبهنظامیانی که وارد شهر شدند، چندصد تن بود، ولی تعداد بیشتری از اهالی شهر به آنها خوشامد گفته و به آنها پیوستند.
یکی از اهالی که در روز دوشنبه ـ که به تسلط داعش بر موصل منجر شد ـ با مقامات شهر در ارتباط بوده، اظهار داشته، انفجار یک تانکر در جلو هتل موصل باعث از دست رفتن روحیه نیروهای پلیس و ارتش و پیشروی داعش شد و یک ساعت بعد ارتش شروع به عقبنشینی کرد؛ «من در ساعت 5 بعدازظهر به الغراوی زنگ زدم و هشدار دادم که داعش در پانصد متری استانداری است و او پاسخ داد: مشکلی نیست، راحت باش. بعد از یک ساعت داعش به دویست متری استانداری رسیده بود و الغراوی باز هم پاسخ قبلی را تکرار کرد». سی دقیقه بعد هر سه فرمانده نظامی از شهر گریخته بودند. سربازان نیز یونیفورمهای خود را از تن درآورده و به دنبال لباسهای غیرنظامی برای فرار از شهر بودند.