از اتهام فساد کلان اقتصادی به نزدیکان روحانی تا فروش قسطی آجیل شب عید
مرکز مطالعات لیبرالیسم– یوحنا نجدی و سعید قاسمی‌نژاد: در نیمه اول اسفندماه امسال اگرچه جامعه ایران در تب و تاب بحث‌های مربوط به دو انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی قرار داشت اما عرصه اقتصادی کشور نیز در آستانه نوروز، شاهد تحولات قابل توجهی بود. اعلام رسمی تصمیم حکومت ایران برای اعطای هزاران دلار به فلسطینی‌هایی که در اقدامات خشونت‌آمیز علیه اسراییلی‌ها شرکت میکنند، شناسایی ۱۱ میلیون مددجوی اقتصادی در سراسر کشور، فروش قسطی آجیل به کارمندان و کارگران، و نامه چهار عضو اصولگرای مجلس شورای اسلامی به حسن روحانی در خصوص فساد اقتصادی اطرافیان وی را می‌توان از جمله داغ‌ترین خبرهای اقتصادی در نیمه اول از آخرین ماه سال ۱۳۹۴ دانست.
کسری بودجه و استمرار اساسی‌ترین مشکلات اقتصادی از زبان وزیر اقتصاد
وزیر “امور اقتصادی و دارایی” روز ۱۵ اسفندماه در نشستی با جمعی از اساتید اقتصاد، پنج چالش اساسی اقتصاد ایران پس از اجرایی شدن توافق هسته‌ای جمهوری اسلامی با قدرت‌های غربی را برشمرد.
به گزارش خبرگزاری “مهر“، علی طیب‌نیا اعلام کرد که چالش‌های “وابستگی به نفت“، “بیماری هلندی“، “اقتصاد دولتی“، “سطح پایین بهره‌وری” و “تولید مشکلات ساختاری” همچنان در اقتصاد جمهوری اسلامی «ادامه دارد».
وی از “تحریم‌ها” و “کاهش شدید قیمت نفت” به عنوان عواملی یاد کرد که «باعث کاهش میزان صادرات نفت، فشار بر روی منابع مالی و نیز محدودیت‌های بانکی و بیمه‌ای شده است».
محمدباقر نوبخت با اشاره به “کسری بودجه ۴۵ هزار میلیارد تومانی کشور در سال ۱۳۹۴” آن را «نشان دهنده اجبار دولت برای تامین این مبلغ از هزینه‌های خود از محلی جز درآمدهایش» دانست.
از سوی دیگر، یک مقام مسوول در “وزارت نفت” ایران اعلام کرد که “شرکت نفت ایران” در مجموع ۵۶ میلیارد دلار بدهی دارد.
رکن‌الدین جوادی روز ۹ اسفندماه گفت که «بدهی معوق شرکت نفت به بانک‌ها، وام‌های دریافتی و بهره‌دهی آن حدود ۵۲ میلیارد دلار است».
به گفته وی این شرکت همچنین «حدود ۴ میلیارد دلار هم به پیمانکاران صنعت نفت بدهی دارد».
در خبری دیگر در خصوص اقتصاد کلان در ایران، “گمرک جمهوری اسلامی ایران” نیز در جدیدترین گزارش خود از کاهش تجارت خارجی این کشور خبر داده است.
بر اساس این گزارش که روز ۵ اسفندماه منتشر شد، از ابتدای سال جاری تا پایان بهمن ماه، میزان صادرات غیرنفتی ایران به ۳۸ میلیارد و ۷۵۸میلیون دلار رسید که این رقم، در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۱۶ و ۶۹ صدم درصد کاهش داشته است.
در این مدت همچنین حجم واردات نیز به ۳۷ میلیارد و ۷۷ میلیون دلار بالغ شده که این رقم ۲۳ و ۳۳ صدم درصد کمتر از مدت مشابه در سال قبل بوده است.
هزاران دلار پاداش به خانواده کشته‌شدگان فلسطینی
مقامات جمهوری اسلامی ایران از جدیدترین بسته حمایتی خود از فلسطینیان پرده برداشتند که طی آن هزاران دلار به فلسطینی‌ها پرداخت خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری “فارس“، محمد فتحعلی، سفیر جمهوری اسلامی در لبنان روز ۵ اسفندماه در یک کنفرانس خبری در بیروت، پایتخت لبنان اعلام کرد: «تصمیم گرفتیم به هر خانواده شهدای انتفاضه در قدس، مبلغ هفت هزار دلار تقدیم کنیم.»
در این کنفرانس، “طلال ناجی“، معاون دبیرکل “جبهه مردمی” فلسطین نیز یادآور شد که «این، نخستین هدیه‌ای نیست که ایران به فلسطین تقدیم میکند».
تصمیم جمهوری اسلامی برای اعطای هزاران دلار به مردم فلسطین در حالی صورت می‌پذیرد که مقام‌های این کشور بارها از افزایش آمار فقر در ایران خبر داده‌اند.
از جمله آخرین موارد، علی ربیعی، وزیر “کار، تعاون و رفاه اجتماعی” روز ۱۵ اسفند ماه از “شناسایی ۱۱ میلیون مددجو و نیازمند” در سراسر کشور خبر داد.
به گزارش خبرگزاری “ایلنا“، وی اعلام کرد که تا پیش از تعطیلات نوروز امسال، به بیش از ۱۱ میلیون مددجو و نیازمند شناسایی شده توسط وزارتخانه متبوعش، “سبد حمایتی” اعطا خواهد شد.
آقای ربیعی با بیان اینکه این وزارتخانه در حال حاضر، «در استان‌های مرزی و مهدهای کودک، یک وعده غذای گرم ارائه می‌دهد»، افزود: «قرار است در سال ۹۵ برنامه مبارزه با سوءتغذیه را در محلات حاشیه شهرها آغاز کنیم.»
نامه چهار عضو مجلس به حسن روحانی: “چرا با برادرتان برخورد نمی‌کنید؟“
الیاس نادران، حسین نجابت، علیرضا زاکانی و احمد امیرآبادی، چهار عضو اصولگرای مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی که نسخه‌ای از آن روز ۴ اسفندماه در خبرگزاری “فارس” منتشر شد، از وی خواستند مبارزه با فساد اقتصادی را از اطرافیان خود شروع کند.
امضاکنندگان از جمله با انتقاد از «سکوت بانک مرکزی در مقابل عدم اجرای بخشنامه مبارزه با پولشویی توسط برخی بانک‌ها» که به اعطای «رانت‌های ششصد و پنجاه میلیون یورویی»، «امتیاز خرید محوله‌های کلان برنج‌های تاریخ مصرف گذشته به افراد خاص» و همچنین «برداشت غیرقانونی از منابع صندوق توسعه ملی» انجامید، از حسن روحانی پرسیدند: «دلالان بزرگ ارزی دبی و رابط آنها در بانک مرکزی دولت قبل الان در دولت جنابعالی چه میکنند؟»
تهیه‌کنندگان این نامه از خطاب به حسن روحانی نوشته‌اند: «از محمدباقر نوبخت، {سخنگوی دولت} بپرسید کهقریب صد میلیون تومان رشوه دریافتی را برابر اسناد موجود برای کدام فعالیت خداپسندانه در حزب جنابعالی (اعتدال و توسعه) از دیگر دلال فراری قرارداد کرسنت (علی ترقی جاه) دریافت کرده است؟»
این چهار عضو مجلس شورای اسلامی همچنین پرسیده‌اند: «ارتباط آقای سیروس ناصری با شرکت بدنام و وابسته به دستگاه امنیتی انگلیس و رانت‌خوار “هندوجا” در انگلیس برای دلالی و به خصوص تنظیم قراردادهای نفتی ایران چیست؟ آقای ناصری چه نسبتی با سران راس‌الخیمه و رقیبان ما در بهره‌برداری از میادین مشترک در حاشیه خلیج فارس دارد؟»
امضاکنندگان با اشاره به “جلسات روزهای دوشنبه در دفتر حسن روحانی” با تاکید بر اینکه «قرارداد جدید فروش گاز به صورت FLNG توسط دکتر نهاوندیان مسول محترم دفتر جنابعالی پیگیری خاص میشود»، افزوده‌اند که پورسانت این قرارداد برای آقای سیروس ناصری سالانه بالغ بر “۶۵۰ میلیارد تومان” خواهد شد.
تهیه‌کنندگان این نامه همچنین از رییس جمهوری اسلامی پرسیده‌اند که آیا از «اقدام برادرتان {حسین فریدون} و تیم اقتصادی همراهش در دلالی ها به ویژه در حوزه ارز در سال‌های قبل به عنوان “کاسبان تحریم” برای دور زدن تحریم ها و امروز به عنوان “کاسبان برجام” مطلع هستید؟»
این چهار چهره “اصول‌گرا” از “اخبار بسیار تکان‌دهنده” و “اسناد دقیق” درباره‌ی برادر رییس جمهوری اسلامی به عنوان “یکی از گرانندگان پشت صحنه رانت‌خواری‌ها” خبر داده و از روحانی پرسیده‌اند که چرا با وی برخورد نمی‌کند؟
امضاکنندگان همچنین از حسن روحانی پرسیده‌اند که آیا اخذ امتیاز “شرکت سمگا” و “بانک گردشگری” در دولت قبل توسط مهدی جهانگیری، برادر اسحاق جهانگیری (معاون اول کنونی حسن روحانی) «در یک فرایند قانونی و به دور از رانت صورت گرفته است؟»
در واکنش به این نامه، محمدباقر نوبخت، “سخنگوی دولت” روز ۱۱ اسفندماه در یک نشست خبری، با تاکید بر اینکه «این اتهامات از لحاظ حقوقی قابل تعقیب است»، ادامه داد: «بخش حقوقی دولت این مسائل را به مراجع قضایی منعکس کرد.»
وی از همه کسانی که درباره او “مطلب” دارند خواست تا «به جای تشویش اذهان عمومی، مسائل را به مراجع قضایی منعکس کنند» و خاطرنشان کرد: «من آماده‌ام درباره مسوولیت فعلی، ۱۶ سالی که در مجلس بودم و زمانی که در حزب “اعتدال و توسعه” هستم، پاسخ‌گو باشم.»
در همین حال، اسحاق جهانگیری، “معاون اول” حسن روحانی نیز روز ۴ اسفندماه در همایشی در تهران با بیان اینکه«به دولت آدرس صحیح بدهید»، گفت که «حتی اگر بالاترین مقام کشور نیز دستش آلوده شود، هیچ خط قرمزی برای دولت وجود ندارد و به آن رسیدگی میکند».
فروش قسطی آجیل به کارمندان و کارگران
“بانک مرکزی ایران” روز ۵ اسفند، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه بهمن‌ماه امسال را ۸/۹ درصد اعلام کرد که این رقم نسبت به نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه دی‌ماه امسال، هفت‌دهم درصد کاهش یافته است.
در این گزارش، میانگین تورم سالانه در این ماه نیز ۱۲/۶ درصد اعلام شده که در مقایسه با متوسط نرخ تورم دی‌ماه(۱۳/۲درصد)، کاهشی ۰/۶ واحد درصدی را نشان می‌دهد.
“مرکز آمار ایران” نیز نرخ تورم بهمن ماه سال‌جاری را ۱۱/۸ درصد و تورم نقطه به نقطه را ۸/۹ درصد اعلام کرد.
در خبری دیگر درباره بهای کالا و خدمات در ایران، رییس “اتحادیه تعاونی‌های مسافری” از افزایش ۱۵ درصدی قیمت بلیت حمل و نقل مسافری عمومی برای ایام نوروز خبر داد.
محمدرضا عامری گفت که «افزایش قیمت بلیت‌ها از ۲۵ اسفند اعمال خواهد شد».
کاهش قدرت خرید مردم در آستانه نوروز در ایران به اندازه‌ای است که منابع خبری از فروش “قسطی آجیل” به کارمندان خبر می‌دهند.
علیرضا ارزانی ممقانی، رییس “اتحادیه آجیل و خشکبار کشور” روز ۱۵ اسفندماه با اشاره به تبدیل شدن آجیل به“کالایی لوکس” در سبد خرید خانوار ایرانی گفت که «به نظر می‌رسد قدرت خرید مردم در سال جاری کاهش یافته» و از این رو، «آجیل را از این چرخه خارج کرده‌اند».
به گفته وی «برخی از فروشندگان به مشتری‌های آشنا، کارمندان و کارگران آجیل را به صورت قسطی می‌فروشند و از آنها چک دریافت میکنند».
خبرگزاری “ایسنا” نیز روز ۸ اسفندماه در گزارشی درباره گرانی‌های شب عید نوشت که بهای هر کیلوگرم گوشت گوساله درجه یک از ۳۲ تا ۳۴ هزار تومان در میانه های بهمن ماه به ۳۶ و ۸۰۰ تومان رسیده است.
بر پایه این گزارش، «قیمت ماهیچه گوسفندی که تا کمتر از یک ماه پیش هر کیلوگرم آن ۳۵ هزار تومان بود با افزایش ۵۰۰۰ تومانی به کیلویی ۴۰ هزار تومان رسیده است».
آرامش بورس و ارز؛ گرانی محسوس طلا
بهای دلار امریکا از ۳۴۵۰ تومان در ابتدای اسفندماه با اندکی کاهش به ۳۴۳۰ تومان رسید و بهای یورو نیز از ۳۸۹۰تومان با شیبی ملایم به ۳۷۸۰ تومان کاهش یافت.
قیمت سکه تمام بهار آزادی با روندی افزایشی از ۹۸۵ هزار تومان در اول اسفندماه به یک میلیون و ۱۳ هزار تومان افزایش یافت و قیمت نیم‌سکه بهار آزادی هم با افزایشی محسوس از ۴۹۸ هزار به ۵۲۴ هزار تومان رسید.
شاخص بورس نیز بعد از اندکی نوسان، در پایان روز ۱۵ اسفندماه ۳۲۴ واحد نسبت به روز قبل افزایش یافت و در کانال ۷۸ هزار واحدی به کار خود پایان داد.
به نوشته وب‌سایت‌های اقتصادی، معاملات سهام در نماد معاملاتی سه شرکت ملی “صنایع مس ایران“، “پالایش نفت بندرعباس” و “پالایش نفت اصفهان” بیشترین تاثیر مثبت را در محاسبه شاخص کل بورس به نام خود ثبت کردند.
