متولد ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶ ۳ مهٔ ۱۹۷۷ ‏(۳۷ سال) تهران، ایران محل زندگی پالوآلتو، کالیفرنیا شهروند ایران ملیت ایرانی رشته فعالیت ریاضی‌دان محل کار دانشگاه پرینستون دانشگاه استنفورد دانش‌آموختهٔ دانشگاه صنعتی شریف (لیسانس) دانشگاه هاروارد (پی‌اچ‌دی) استاد راهنما کرتیس مک‌مالن

مریم میرزاخانی در خردسالی

به عنوان یک کودک من رویای نویسنده شدن داشتم. در گذشته هیجان انگیزترین ساعات من در مطالعه می‌گذشت به طوری که من هرچه به دستم می‌رسید می‌خواندم. هیچ وقت فکر نمی‌کردم که به دنبال ریاضیات بروم تا سال آخر دبیرستان. من در یک خانواده‌ی سه فرزندی به دنیا آمدم پدر و مادر من همیشه پشتیبان و مشوق من بودند. برای آنها مهم بود که ما حرفه و کار با معنایی داشته باشیم ولی زیاد به موفقیت و کسب مدال اهمیت نمی‌دادند.

متولد     ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶
۳ مهٔ ۱۹۷۷ ‏(۳۷ سال)
تهران، ایران
محل زندگی     پالوآلتو، کالیفرنیا
شهروند     ایران
ملیت     ایرانی

رشته فعالیت     ریاضی‌دان
محل کار     دانشگاه پرینستون
دانشگاه استنفورد
دانش‌آموختهٔ     دانشگاه صنعتی شریف (لیسانس)
دانشگاه هاروارد (پی‌اچ‌دی)
استاد راهنما     کرتیس مک‌مالن

 دکتر مریم میرزاخانی، استادیار جوان دانشگاه«پرینستون»، به عنوان یکی از ۱۰ مغز برتر آمریکای شمالی معرفی شد و به او لقب سد شکن دادند. مریم میرزاخانی در سال های ۷۳ و ۷۴ ( سال سوم و چهارم دبیرستان) از مدرسه‌ی فرزانگان تهران موفق به کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری شد و بعد از آن در سال ۱۹۹۴ در المپیاد جهانی ریاضی هنگ کنگ با ۴۱ امتیاز از ۴۲ امتیاز مدال طلای جهانی گرفت.سال بعد یعنی ۱۹۹۵ در المپیاد جهانی ریاضی کانادا با ۴۲ امتیاز از ۴۲، رتبه ی ۱ طلای جهانی را به دست آورد.میرزاخانی از جمله بازماندگان سانحه غم‌بار سقوط اتوبوس حامل نخبگان ریاضی دانشگاه صنعتی شریف به دره در اسفندماه سال ۷۶ است.

پروفسور فرانسس کروان، استاد دانشگاه آکسفورد و از اعضای کمیته انتخاب مدال فیلدز، به بی‌‎بی‌سی گفت امیدوار است تعلق این مدال به مریم میرزاخانی الهامبخش دیگران شود و دختران و زنان بیشتری با باور به توانایی‌های خودشان به ریاضی، که گاه 'حوزه‌ای مردانه' قلمداد شده است، جذب شوند.
'از اول مشخص بود'

بهرنگ نوحی، استاد ریاضی دانشگاه کویین مری لندن، وقتی مریم میرزاخانی دوم دبیرستان بود در یک دوره حل مساله المپیاد به او و چند نفر دیگر درس می‌داد.

آقای نوحی به بی‌بی‌سی فارسی گفت: "از همان زمان مشخص بود که مریم میرزاخانی و دوستش رویا بهشتی جزو بهترین‌ها هستند."

او می‌گوید: "به محض اینکه در هاروارد شروع کرد مشخص بود که کارش خوب است. مشخص بود که تز دکترایش یک تز انقلابی است."

به گفته بهرنگ نوحی، مریم میرزاخانی اولین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت

بی بی سی فارسی

مریم میرزاخانی به همراه پدر و مادرش در سفری به اصفهان

مدرسه ما در تهران نزدیک به یک خیابان پر از کتاب فروشی بود. به یاد دارم که راه رفتن در این خیابان شلوغ و رفتن به کتاب فروشی برای ما بسیار جذاب بود. در آن‌زمان ما مثل اینجا اجازه‌ی ورق زدن کتاب‌ها را نداشتیم لذا خرید ما به انواع مختلفی از کتاب‌ها منتهی می‌شد. مدیر مدرسه‌ی ما زن بسیار پر اراده‌ای بود و برای این که مدرسه ما از مدارس پسران کم نداشته باشد هر کاری می‌کرد.

سپس من به المپیاد ریاضیات دعوت شدم که در نهایت منجر شد که به فکر مسئله‌های سخت‌تر بیافتم. به عنوان یک نوجوان از ماجراجویی لذت می‌بردم. ولی مهم‌تر از آن اینکه در دانشگاه شریف دوستان و استادان الهام بخشی را ملاقات کردم. هرچه بیشتر برای ریاضیات زمان گذاشتم بیشتر به آن علاقه مند شدم.

مریم میرزا خانی

 مریم میرزاخانی حتی بدون گرفتن فیلدز هم در میان معروفترین ریاضیدانان جهان بوده است

رامین تکلو، استاد ریاضی دانشگاه ایلینوی شیکاگو

سطوح ریمانی از مطالعات مریم میرزاخانی است

 چیره‌دست در گستره‌ قابل توجهی از تکنیک‌ها و حوزه‌های متفاوت ریاضی، او تجسم ترکیبی کمیاب است از توانایی تکنیکی، بلندپروازی جسورانه، بینش وسیع و کنجکاوی ژرف .

مدال فیلدز

 مریم میرزاخانی نفر سوم از سمت راست - عکس متعلق به سال ١374
  بی شک اگر میم میرزا خانی از جهنم آخوندی خارج نمی شد هرگز به این درجه از پیشرفت در ریاضیات نمی رسید

البته بهترین لحظه‌ی این کار وقتی‌ست که شما می‌گویید«آهان»، هیجان اکتشاف و لذت درک چیزی جدید، آن حس تازه، مانند این است که بر فراز یک تپه ایستاده‌اید و همه چیز را می‌بینید.اما اغلب مواقع ریاضیات برای من مانند یک کوه پیمایی طولانی بدون توقف و بی‌انتهاست.

مصاحبه با گاردین
  

 اغلب به نظر می‌رسد که به خاطر پیچیدگی‌ها و ناهمگنی‌های فضاهای مدولی، این غیرممکن است که بشود مستقیم روی آنها کار کرد. اما نه برای میرزاخانی. او شهود هندسی قوی‌ای دارد که به کمک آن می‌تواند مستقیما با هندسه فضاهای مدولی دست و پنجه نرم کند."

ارتباط دادن چند حوزه مختلف ریاضی به یکدیگر به عنوان یکی از دستاوردهای علمی مریم میرزاخانی ذکر شده است.
 بیانیه مطبوعاتی مدال فیلدز 

همسر مریم میرزاخانی

آناهیتا و مریم

مریم میرزاخانی در کنار همسرش جان وندراک و دخترش آناهیتا

ریم میرزاخانی در سمپوزیوم ریاضی
ردیف اول، نفر دوم سمت چپ

مدال فیلدز که به جایزه نوبل ریاضیات مشهور است

اهدای جایزه توسط خانم پارک گئون های، رییس‌جمهور کره جنوبی

جوازی که پروفسور میرزاخانی توانسته به آنها دست یابد:

جايزهٔ جهانی انجمن رياضی آمريکا در سال ۲۰۱۳
جایزهٔ ای‌ام‌اس بلومنتال در سال ۲۰۰۹
ارتقا به استاد تمامی ریاضی در دانشگاه استنفورد در ۳۱ سالگی، سپتامبر ۲۰۰۸
Clay Mathematics Institute Research Fellow 2004.
Harvard Junior Fellowship Harvard University, 2003.
Merit fellowship Harvard University, 2003.
IPM Fellowship The Institute for theoretical Physics and Mathematics, Tehran, Iran, 1995-1999.
مدال طلا (با نمرهٔ مطلق). المپیاد جهانی ریاضی (کانادا ۱۹۹۵)
مدال طلا. المپیاد جهانی ریاضی (هنگ‌کنگ ۱۹

 "نه فقط مسائلی که حل کرده مسائل مهمی هستند، بلکه روش‌هایی که برای حل آنها ابداع کرده به دیگر ریاضیدان‌ها ابزار و
دیدگاه‌های خوبی برای حل مسائل دیگر می‌دهد."

بهرنگ نوحی، استاد دانشگاه کویین مری

طرح : حسین صافی

وقتی من وارد هاروارد شدم تمام گذشته‌ی من در ریاضیات، معادله و جبر بود. من همیشه از آنالیزهای پیچیده لذت می‌بردم ولی چیز زیادی در مورد آن نمی‌دانستم. با توجه به تجربیات گذشته من کاملاً از موضوع بی‌اطلاع بودم. من نیاز داشتم که مطالبی را یاد بگیرم که معمولاً دانشجویان مقطع کار شناسی در دانشگاه‌های خوب آمریکا بلدند.

من با یک سمینار رسمی که توسط کرت مک مولن ترتیب داده شده بود آغاز کردم. بیشتر مواقع حتی یک کلمه از حرف‌های سخنگوی سمینار را نمی‌فهمیدم. اما از بسیاری از صحبت‌های خود کرت لذت بردم. برای من جالب بود که چطور می‌توان مسائل را اینطور ساده و زیبا دید. پس من در مورد مسائلی که در این سمینار پیش می‌آمد از او سئوال‌هایی پرسیدم.

تشویق‌های او برای من بسیار با ارزش بود. کار کردن با کرت روی من تاثیر فوق العاده‌ای داشت دلم می‌خواست می‌توانستم بیشتر از او بیاموزم. وقتی فارق التحصیل شدم لیست درازی از ایده‌های خام داشتم که می‌خواستم آن‌ها را بررسی کنم.

 من فکر نمی‌کنم که همه باید ریاضی‌دان شوند اما فکر می‌کنم که بیشتر دانش آموزان به ریاضی توجه کافی نمی‌کنند. من در دوره راهنمایی نتایج ضعیفی از ریاضیات داشتم؛ چرا که من علاقه‌ای به فکر کردن در مورد ریاضی نداشتم. الان می‌بینم که بدون لذت از نتایج ریاضیات زندگی سرد و بی حال بود. زیبایی ریاضیات تنها برای افراد صبور و با استقامت به نمایش در می‌آید.

مریم میرزاخانی  منبع: گاردین