آقای غفوری آزادیت مبارک.

غفوری و حقوق بشر در ایران

از آثار استاد غفوری در این دوره می‌توان به "برنامه ایمان آورده‌ها، بیایید این‌گونه باشیم، با دستورات اسلام آشنا شویم، کوثر قرآن، به گفتار آنان بیاندیشیم؛ شامل چهار درس زندگی، ده گفتار امام حسین، پیام رسان عاشور" اشاره کرد. او کتاب‌های "نظام اجتماعات اسلام، انفال یا ثروت‌های عمومی و خطوط اصلی در نظام اقتصادی اسلام" را برای شناخت ابعاد اجتماعی و اقتصاد اسلامی به رشته تحریر درآورد.

کتاب "اسلام و اعلامیه جهانی حقوق‌بشر" از مهم‌ترین آثار وی به شمار می‌رود که او را در زمره نخستین روحانیونی که به پیوند اسلام و این مفهوم مدرن اندیشیده قرار می‌دهد. گلزاده غفوری که پیش از انقلاب سابقه تدریس زبان انگلیسی در مدرسه علوی را داشت، سال ها به خاطر فعالیت‌های مبازاتی و آزادی‌خواهانه‌اش در دوران حکومت شاهنشاهی به منطقه گیلان دماوند تبعید شد.

از رای منفی به ولایت فقیه تا اعدام فرزندان

با آغاز انقلاب اسلامی دکتر غفوری به عنوان نفر دوم منتخب تهران وارد مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان قانون اساسی شد. وی در مجلس خبرگان قانون اساسی به اتفاق آیت‌الله طالقانی و مرتضی حائری یزدی و مهندس سحابی از جمله کسانی بود که به ولایت فقیه رای منفی داد.

گلزاده غفوری نه با اصل پنجم قانون اساسی موافق بود، نه با دادن یک مقام ویژه قدرت به روحانیت در امر حکومت اعتقادی داشت او به ویژه با اصل 110 قانون اساسی و دادن فرماندهی کل قوا مخالفت می‌کرد. غفوری با بسیاری از موارد قانون اساسی که به پیش‌نویس قانون اساسی اضافه شد، مخالفت کرد. ایشان از طرفدار «جمهوری دموکراتیک اسلامی» می کردند. مساله‌ای که مهندس بازرگان هم آن را قبل از رای گیری 12 فروردین مطرح کرد،

در سال آخر دوران نمایندگی ماموران به منزل او هجوم بردند و دو فرزند او به نام‌های محمد صادق و محمد کاظم غفوری را بازداشت کردند. این آزاد مرد شجاعانه در اعتراض به این امر در راهروهای مجلس شورای اسلامی دست به تحصن زد، تحصنی چند ماهه که تا پایان دوره اول مجلس شورای اسلامی به طول انجامید و هر چقدر بیشتر طول کشید،‌ دردناک‌تر شد.

گلزاده غفوری دوبار در مجلس تحصن کرد، بار اول در اوائل سال 1360 اتفاق افتاد؛ زمانی که به برخی از نمایندگان در صحن علنی مجلس حملاتی صورت گرفت و تعدادی از نمایندگان بر روی دیگر نمایندگان اسلحه کشیدند.*


گلزاده غفوری تحصن دیگری بعد از حوادث خرداد 1360 پیش آمد، زمانی که من دیگر به مجلس نمی‌رفتم. آقای غفوری به خاطر اینکه فرزندانشان را بازداشت کرده بودند، در یک گوشه راهرو مجلس چندین ماه تحصن کردند، اما با این وجود فرزندان ایشان هر دو همان زمان اعدام شدند. بعد از آن ایشان تا پایان دوره نمایندگی در مجلس در یک شرایط حصر و تحصن به سر برد، در واقع بعد از 30 خرداد 1360 ایشان عملا از حق نمایندگی محروم شد .در دوران تحصن بسیاری خواستند او را از مجلس بیرون کنند و اجازه ندهند تحصنش ادامه پیدا کند.

ز پایان دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی دکتر علی گلزاده غفوری خواسته و ناخواسته از صحنه سیاسی کشور کنار کشید، اما برخورد حکومت با او و خانواده‌اش پایان نیافت. دختر او مریم گلزاده غفوری و دامادش علیرضا حاج صمدی در سال 62 به اتهام ارتباط با مجاهدین بازداشت و بعد از 5 سال، در سال 1367 طی اعدام‌های دسته جمعی در زندان‌های ایران، اعدام شدند.

"انزوا و ترک صحنه‌ی سیاست به ایشان تحمیل شد. ایشان تا پایان دوره مجلس اول عملا تحت نظر بود و هیچ آزادی عملی از خود نداشت. فرزندان او را اعدام کرده و در شرایط بسیار سخت و دشواری زندگی می‌کرد. در مورد او در طی این سه دهه می‌توان گفت از سال 1360 تا دو روز قبل که درگذشت، در زندان و حصر به سر می‌برده است. زندگی او در طی این ساله‌ها به ما این امکان را می دهد که در مورد مرگ به او بگوییم؛ آقای غفوری آزادیت مبارک."