ستون «نظرات» جائی برای تقابل اندیشه ها یا محلی برای تخلیه خرده حساب های شخصی
حنیف حیدرنژاد
حنیف حیدرنژاد
ستون نظرات در پائین مقاله ها ئی که در صفحه های مختلف در اینترنت و یا در فیسبوک منتشر می شوند قائدتا باید محلی باشد برای تقابل افکار و اندیشه ها. جائی برای طرح سوال و پرسش از نویسنده. محلی برای بحث و گفتگو بین نظردهندگان با نویسنده یا با دیگر نظر دهندگان. امکانی برای تعمیق دیدگاه ها و جذب طیف گسترده تری از مخاطبین و نیز جائی برای به چالش کشاندن محتوای یک مقاله و نقد آن. از نظر من برای آنکه بتوان این اهداف را به دست آورد رعایت برخی نکات ضروری است:
- نظر داده شده در مورد خود آن مقاله و موضوع باشد و نه موضوع یا مقاله دیگر.
- حتی الامکان "مشخص" باشد. برای مثال یک یا دو جمله ی مشخص از مقاله را مورد نظر گرفته و در مورد همان قسمت نظر داده شود.
- اگر نظر نوشته شده مشخص و جزئی نیست، بلکه محتوای کلی مقاله را در مورد نظر قرار داده است بهتر است نظر نوشته شده مختصر باشد. اگر قرار باشد نظر داده شده طولانی شود، بهتر است که نظر دهنده در یک مقاله مستقل نظرش را بنویسد.
- اگر نظر نوشته شده در مورد نظر یکی دیگر از نظر دهندگان است، نام آن فرد قید شده و اگر جمله مشخصی مورد نظر است داخل "گیومه" آورده شود.
- نظرات داده شده به دور از توهین و فحاشی و تهمت زدن به اشخاص حقیقی یا حقوقی یا باورهای دیگران تنظیم شده و با رعایت احترام نوشته شود.
- از طرح تکراری یک نظر خودداری شود تا تعقیب نظرات نوشته شده در این ستون خسته کننده نشود.
- از تلاش برای متقاعد کردن دیگری یا دیگران پرهیز شود. به نظر و انتخاب و شعور دیگر خوانندگان احترام گذاشته شود. هر کس با خواندن نظرات مختلف، خود می توند آنچه را برای خود بهتر تشخیص می دهد بر گزیند.
- شخص یا سایتی که نظرات دریافت شده را منتشر می کند مقرراتی را برای انتشار نظرات اعلام کرده و اگر نظرات دریافت شده خارج از آن مقررات بود، از انتشار آن خودداری گردد.
رعایت موارد فوق کمک می کند تا سطح آگاهی، قدرت چندجانبه نگری و احترام به دید نقادانه در برخورد با نظرات دیگران تقویت شده و به تدریج دیگرخوانندگان شجاعت نقد را در خود تقویت کرده و از روش مناسبی برای طرح نظر خود استفاده کنند. این همه باعث تقویت آزادی اندیشه و تنوع دیدگاه ها شده، مخاطبین بیشتری را به خود جلب کرده و به تدریج می تواند یک "فرهنگ" سرزنده و پرنشاط و نقاد را در جامعه گسترش دهد. این چنین روشی بنیادهای دمکراتیک در آزادی بیان و اندیشه را رشد می دهد و در صورت گسترش پیدا کردن، به مردم کمک می کند تا از سطحی نگری و دستخوش احساسات شدن فاصله گرفته و عمیق تر و منطقی تر به موضوعات نگاه کنند. رعایت این روش قدرت تجزیه و تحلیل را در جامعه افزایش می دهد و به تدریج نیز مطالبات جامعه را برای فهم حقایق و کشف رابطه اجزاء با یکدیگر طوری بالا می برد که دیگر به سادگی تسلیم هر نظریه ای نمی شوند.
متاسفانه آنچه که در ستون نظرات بسیاری از سایت های سیاسی- اجتماعی- خبری ایرانی(خارج کشور) یا در فیسبوک جریان دارد نه تنها به تقابل و تبادل اندیشه ها کمک نمی کند، بلکه به میزان زیادی بر ضد آن می باشد.
به استثناء ستون نظرات برخی از سایت ها (مثلا بی بی سی فارسی) که به نظر می رسد نظرات دریافت شده با دقت بررسی شده و بر اساس یک مقررات حرفه ای( صرفنظر از از اینکه آن مقرارات مورد قبول باشد یا نباشد) منتشر می شوند، ستون نظرات در بسیاری سایت های فارسی زبان در خارج کشور(در اینجا منظور همه سایت ها نمی باشد، زیرا امکان بررسی تک تک آنها وجود نداشته است) با یک تشویش و درهم ریختگی مواجه است. برای مثال در اینجا به ستون نظرات وبلاگ "دریچه زرد"1 اشاره می شود:
- قوائد نظر دادن یا معلوم نیست یا رعایت نمی شود.
- افراد با اسم مستعار یا ناشناس نیز می توانند نظر دهند. این کار دست این افراد را برای توهین و نوشتن نظرات بی ربط یا تکراری باز می کند و هر بار می توانند با یک اسم مستعار یا ناشناس جدید وارد شوند.
- نظرات بی ربط به موضوع اصلی بسیار زیاد است.
- ستون نظرات بجای آنکه محلی برای تقابل اندیشه باشد، به محلی برای تقابل اشخاص با هم تبدیل می شود.
- بسیار کم به محتوای یک مقاله پرداخته می شود، بلکه نظرات نوشته شده بیشتر براساس برداشت یا تفاسیری می باشد که ربطی به اصل مقاله ندارد.
- نظرات داده شده و بحث های پشت آن، مقاله و محتوای آن را به حاشیه رانده و گاها فراموش می شود که اصل موضوع چه می باشد.
- بعضا افرادی به صورت "حرفه ای" در پائین ستون نظرات هر مقاله حاضر شده و آنجا را به مکانی برای تبلیغ نظرات شخص خود یا سازمان، تشکل و یا دیدگاه مورد نظر خود تبدیل می کنند.
و ...
مجموعه روش های فوق باعث می شود تا اصل مقاله یا یک نظریه فراموش شود. دعواهای شخصی و گروهی تقویت و تبلیغ می گردد. افراد به دنبال تخلیه عصبانیت های شخصی خود بوده یا در پی آن باشند که از "حقانیت" خود یا گروه مورد نظر خود دفاع کرده و یا آن را به کرسی بنشانند. در نهایت چنین ستون نظرات ی نه تنها با رشد آزادی اندیشه و دمکراسی و پورورالیسم کمکی نمی کند، بلکه با باز کردن "جاده خاکی" های متعدد در کنار موضوع اصلی، تلاش به انحراف موضع اصلی داشته و یک فرهنگ بسیار نازل را که در بطن خود دشمن آزادی ادیشه می باشد را تقویت می کند.
توضیح: هدف این مقاله ارایه یک دریافت و برداشت کلی نویسنده از نقش و اهمیت ستون نظرات در سایت های اینترنتی و فیسبوک بوده و ارائه یک کار آکادمیک مبتنی بر تحقیق و فاکت و نمونه گیری مورد نظر نبوده است.
حنیف حیدرنژاد
04.10.2013
1- وبلاگ "دریچه زرد"
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر