تنگه
تنگه شگفت انگیز “چاهکوه” در روستای چاهوی شرقی جزیره قشم،با حفره ها و دالان ها واشکال اعجاب آور در دیواره های خود ببینند را مبهوت می کند.
تنگه چاهکوه،پدیده ای شگفت از فرسایش سنگ های رسوبی زمین،در جزیره قشم واقع شده که کمتر معرفی شده و به همین دلیل کمتر مورد بازدید گردشگران قرار گرفته است.
دره یا تنگه چاهکوه،در بخش شهاب از توابع شهرستان قشم،دره ای به عمق 100 متر، نمایشی از فرسایش سنگهای رسوبی است.
این دره در 70 کیلومتری شهر قشم و در کنار روستای چاهوی شرقی،در بخش غربی ساحل شمالی جزیزه قشم قرار دارد و یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری جزیزه قشم است.
این دره شگفت انگیز،در دل کوه سنگی یکپارچه که به شکل ضربدر برش خورده قرار دارد .
چاهکوه در ابتدا عریض و با دیواره های بلند در برابر دیدگان مخاطب ظاهر می شود،ولی به تدریج از عرض آن کاسته تا جایی که عبور از میان آن دشوار می شود،این درحالی است که ارتفاع دیواره ها همچنان زیاد است و به همین دلیل داخل دره نور کمی وجود دارد.
دلیل نام گذاری چاهکوه،وجود جاده های است که در ابتدای دره حفر شده است ، چند چاه کم عمق و کانال هایی برای هدایت آب، از سوی اهالی روستای چاهو حفر شده و زیبایی این تنگه را دو چندان می کند.
از آنجا که با توجه به گرم وخشک بودن منطقه، آب شیرین ذخیره شده ارزش بالایی دارد،این چاهها محل ذخیره آب باران است.این کانال ها و چاهها، قدمتی باستانی دارند و از زمان های دور برای تامین آب شیرین اهالی این بخش از جزیره مورد استفاده قرار داشته است.
اينجا قشم است؛ جزيزه اي طبيعي، بكر و دست نخورده! فصل خوبي به قشم رفته بوديم؛ بله! اسفند به جنوب سفر كرده بوديم .آب و هوا معتدل و مرطوب است و مسافران نوروزي كم كم به اين ديار رهسپار مي شدند؛ برخي فقط به قصد خريد. برخي به قصد تفريح. گروه ما هم مانند هميشه هم به قصد سياحت آمده بود و هم به قصد خريد!
به هر حال در اين گزارش اگر بخواهيم از تجربيات گروه بگوييم، دستمان تنگ مي شود براي معرفي يكي از پديده هاي طبيعي اين جزيره آرام و پاك. اينجا هدفمان معرفي تنگه چاهكو است كه در ژئوپارك جهاني قشم واقع شده است.
اين تنگه به ماننده دره ستاره هاي قشم، به دستور خالق هستي بخش ساخته و پرداخته شده و چه نقشي زده است اين خالق طبيعت!
- *ژئوپارك قشم
كوه هاي قشم وضع و شكل كاملاً ويژه اي دارند. اين كوه ها از لايه هاي رسوبي افقي و موازي تشكيل شده اند به گونه اي كه پيگيري لايه هاي مختلف كوه در سراسر جزيره كاملاً ممكن است. تنها در ۲ نقطه، به دليل حضور گنبدهاي نمك، ترتيب و شكل قرار گرفتن لايه ها از حالت افقي خارج شده است.
در بخش غربي جزيره كه گنبد نمك (كوه نمكدان) قرار گرفته، ارتفاع اين لايه ها در اثر فشار گنبد افزايش يافته و به ۳۹۵ متر رسيده است. در بقيه ارتفاعات جزيره بلندي كوه ها در حدود ۲۰۰ متر است. در بلنداي اين ارتفاعات دشت هاي مسطحي قرار دارند كه پوشش گياهي بسيار خوب نيز دارند (مانند منطقه موسوم به بام قشم كه درختان كهنسالي در آن وجود دارد). اطراف اين كوه ها را ديواره هاي بلند فراگرفته اند كه در اثر باد و باران و دريا فرسايش يافته و شكل هاي بديعي به وجود آورده اند.
- * نخستين ژئوپارك كشور در جزيره قشم
بخش غربي جزيره قشم از بيشترين زيستگاه هاي با ارزش برخوردار است و پديده هاي زمين شناسي بسيار زيبا، بي نظير و عظيم در اين بخش جزيره به وفور ديده مي شود.
در اين بخش از جزيره علاوه بر گونه هاي گياهي و جانوري زيبا، كمياب و در خطر انقراض كه در سطح ملي و همچنين جهاني از ارزش بسياري برخوردارند، پديده هاي زمين شناسي نادر و بي مانندي نيز وجود دارند كه هريك به تنهايي جذابيت و زيبايي خاص دارند.
Eigenes Fenster
مجسمه هاي طبيعي و نقش برجسته هاي پراكنده، چين خوردگي ها و كوه هاي شگفت آور، سطوح تخت و صفه ها در ارتفاعات، ستون هاي حاصل از عوامل فرسايش، برجستگي ها و فرورفتگي هاي به وجود آمده از هوازدگي، مخروط افكنه ها و قطعه هاي فروافتاده در پاي ارتفاعات، كوهسرها و هيكل هاي كه دست هنرمند طبيعت به تازيانه باد و باران پديد آورده، تنديس هاي اعجاب آوري كه در شكل هاي مختلف همچون لاك پشت، سگ، مارمولك، اسب آبي يا حتي چهره آدمي در حال خشم و فرياد و… همه و همه بخش بزرگي از طبيعت مسحور كننده قشم هستند و از جاذبه هاي كم نظير طبيعت گردي اين جزيره به شمار مي روند.
در سواحل جنوبي بخش غربي جزيره از بندر ماهيگيري سلخ تا روستاي كاني ـ يعني در فاصله ۳۰ كيلومتري از ساحل جزيره ـ روستا، مزرعه و هيچ نوع تمركز و تجمع انساني وجود ندارد. در بخش غربي جزيره، حضور انسان و فعاليت هاي دامداري و كشاورزي از زمان هاي قديم بسيار ناچيز بوده است و هم اكنون نيز قابل توجه نيست. در اين بخش از جزيره پديده هايي وجود دارند مانند جنگل هاي حرا، گنبد نمك، غارهاي نمك، چشمه هاي آب معدني، تنگه چاهكو، تنگ عالي، بام قشم، دره تنديس ها، كلات كشتاران و ده ها تخته سنگ و صخره با شكل هاي عجيب و غريب.
با توجه به غناي طبيعي و قابليت هاي تنوع زيستي جزيره و بويژه بخش غربي آن است كه نسبت به حفاظت اين بخش اقدام جدي به عمل آمد و نزديك به ۵۰۰ كيلومتر مربع از آن براي يك منطقه حفاظت شده با عنوان ژئوپارك در نظر گرفته شد.
موقعيت و ويژگي هاي زمين شناسي جزيره قشم و وجود پديده هاي بسياري از آثار نادر زمين شناسي دليل بسيار قانع كننده اي بود كه حفاظت از بخش غربي جزيره به شكل ژئوپارك صورت گيرد.
- * تنگه چاهكوه
تنگه چاهكوه، پديده اي شگفت از فرسايش سنگ هاي رسوبي زمين، در جزيره قشم واقع شده كه كمتر معرفي شده و به همين دليل كمتر مورد بازديد گردشگران قرار گرفته است.
دره يا تنگه چاهكو، در بخش شهاب از توابع شهرستان قشم، دره اي به عمق ۱۰۰ متر، نمايشي از فرسايش سنگ هاي رسوبي است. اين دره در ۷۰ كيلومتري شهر قشم و در كنار روستاي چاهوي شرقي، در بخش غربي ساحل شمالي جزيره قشم قرار دارد و يكي از مهم ترين جاذبه هاي گردشگري جزيره قشم است.
اين دره شگفت انگيز، در دل يك كوه سنگي يكپارچه كه به شكل ضربدر برش خورده قرار دارد. چاهكو در ابتدا عريض و با ديواره هاي بلند در برابر ديدگان مخاطب ظاهر مي شود، ولي بتدريج از عرض آن كاسته تا جايي كه عبور از ميان آن دشوار مي شود اين درحالي است كه ارتفاع ديواره ها همچنان زياد است و به همين دليل داخل دره نور كمي وجود دارد.
اين دره از چهارسو، چهارتنگه دارد كه در جاهايي ديواره ها به هم مي رسند و فاصله ۲ ديواره از هم شايد به حدود
نيم متر برسد. به نظر مي رسد اين دره و دره هاي مشابه اطراف آن مربوط به شكستگي هاي طاقديس بزرگي باشند كه بر ايجاد گنبد نمكي نمكدان هم نقش داشته است.
جنس سنگ هاي چاهكو، از سنگ هاي رسوبي موسوم به سنگ هاي آهكي و مربوط به رشته كوه زاگرس مي شوند كه جزو يكي از ۳ گروه سنگ هاي موجود در طبيعت (رسوبي، آذرين و دگرگوني) قرار مي گيرد.
در ديواره هاي دره چاهكو، فرسايش آبي و انحلال، شيارهاي عميق و طويل و انواع حفره هاي عدسي، قاشقي و كروي شكل را حفر كرده اند. وجود شيارها و خطوط فرسايش موازي و همچنين حفره و طاقچه بر بدنه عمود اين دره و نيز وجود جوي هاي سنگي در كف دره، موجب شده تا تنگه چاهكو به اعجاب تبديل شود. طرح ها و اشكالي كه روي ديواره هاي اين تنگه زيبا نقش بسته هر بيننده اي را تحت تاثير قرار مي دهد. اشكالي كه خيال انگيز و روياگونه اند و مانند آثار هنري ارزشمندي شده اند كه به دست هنرمند توانايي به وجود آمده اند.
باد، آب باران و بارش هاي سيل آسا و شديد از مهم ترين دلايل وجود اين حفره هاي زياد در ميان ديواره چاهكو است. سنگ هاي چاهكو داراي آهك يا بي كربنات كلسيم است كه اسيد آب باران دليل حل شدن آنها و ايجاد شكاف ها و حفره هاي كوچكي در ميان آنها شده و اين حفره ها در طول چند ميليون سال بزرگ تر شده و تبديل به دالانه هاي جالبي شده اند. در اين ميان، جاري شدن آب در زمان بارندگي، زيبايي اين دره را دوچندان مي كند.
- * شيب هاي v شكل
ورودي دره شمالي جنوبي از سمت شمال عريض تر و كم شيب تر است و شكل كمابيش u مانندي را نشان مي دهد. هرچه به سمت جنوب پيش مي رويم دره كم عرض تر شده. شيب آن افزايش مي يابد و در انتها به شكل V درآمده و صعب العبور مي شود. اين مشخصات نشان دهنده سيلابي بودن دره است.
ديواره هاي دره شيارها و خطوط فرسايشي موازي متعددي را نشان مي دهند كه بعضاً اين شيارها عمق بيشتري پيدا كرده و فرم هاي قاشقي يا قيفي را به خود مي گيرند.
جنس ديواره ها عمدتاً از ماسه سنگ آهكي سست بوده و به دليل وجود ميان لايه هاي مارن قرمز، سيلت و آهك شاهد انحلال و فرسايش هاي شديد در اين بخش ها هستيم به گونه اي كه در تمامي طول ديواره دره حفره ها متعدد كوچك و بزرگ نمايان هستند. به نظر مي رسد چاه هاي كم عمق آب كه مورد استفاده اهالي قرار مي گيرد از سوي دست حفاري شده اند اما اين حفاري در ادامه حفره هاي انحلالي عميق صورت پذيرفته و درواقع كار طبيعت از سوي بشر تكميل شده است. همچنين در طول دره اصلي و دره عمود بر آن كانال باريك جوي مانندي ديده مي شود كه ظاهراً براي هدايت و انتقال آب دره ها به داخل چاه حفر شده است.
اين تنگه به دليل دارا بودن ديواره هاي عمودي نسبتاً مرتفع، وجود شيارها و خطوط فرسايش موازي و عميق و همچنين انواع حفره هاي نيمه كروي و بيضوي از زيبايي ويژه اي برخوردار است.
- * توسعه چاهكوه قشم و
گردشگران چاهكوه به گفته معاون امورسياحتي سازمان منطقه آزاد قشم، جنسي عام به مانند ساير گردشگران ندارند.آنها يا محقق اند يا دلباخته طبيعت. به همين دليل ساخت تاسيسات گردشگري به منظور حفظ جاذبه هاي طبيعي اين تنگه به راحتي امكانپذير نيست.
محمد ابراهيم لاريجاني مي گويد: تنگه چاهكوه يكي از جاذبه هاي ژئوپارك قشم است و تاكنون اقدام هايي در حد تاييد سازمان يونسكو در اين تنگه انجام شده است.
وي در ادامه مي افزايد: ساخت جاده به طول ۴ كيلومتر، ساخت سرويس بهداشتي، نصب چند تابلو آموزشي و زيست محيطي، نصب سطل زباله، ساخت پاركينگ و داير كردن كيوسك نگهباني از جمله اقدام سازمان منطقه آزاد قشم دراين تنگه گردشگري به شمار مي آيد.
وي شناخته شدن ژئوپارك قشم را به عنوان يكي از ژئوپارك هاي مهم و توريستي دنيا نيازمند نگاه ملي مي داند و مي گويد: درآمد كشور چين از ۸ ژئوپارك خود كه به ثبت جهاني رسيده ، چندين برابر درآمد نفتي ايران است؛به يقين براي رسيدن چنين وضعي بايد تمام ارگان هاي مانند محيط زيست، وزارت علوم، سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي، سازمان زمين شناسي، و غيره به كمك منطقه آزاد قشم بيايند.
لاريجاني تعداد بازديد كننده هاي تنگه چاهكوه را درايام نوروز ۴۶ هزار نفر اعلام مي كند و مي افزايد: پارسال حدود ۶۰ هزار نفر از اين جاذبه ديدن كردند، اما برنامه ما اين است كه اين تعداد در ۵ سال آينده به ۶۰۰ هزار نفر تا يك ميليون نفر برسد.
- * چرايي اسم چاهكوه
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر