اسامی متهمان دادگاه کهریزک آمران غایب بودند، فرماندهان تبرئه شدند

جولای 15, 2010

روز آنلاين، فرشته قاضی : خانواده قربانیان و وکلای بازداشتگاه کهریزک، به حکم صادره توسط دادگاهی که به صورت غیرعلنی برگزار شد و از جزییات آن خبری در دست نیست، اعتراض کردند. حکم این دادگاه ۶ روز بعد از اعلام در رسانه ها به وکلای جان باختگان کهریزک ابلاغ شد؛ آن هم در حالیکه یکی از اتهامات اصلی متهمان این است: فراهم کردن موجبات بدبینی نسبت به ناجا.

‫صالح نیکبخت، وکیل خانواده امیر جوادی فر در گفتگو با “روز” از اعتراض خانواده قربانیان به این احکام خبر داده است. وی با تاکید بروجود تعارضات فراوان در این حکم، می گوید: “علیرغم درخواست وکلا و اولیای دم براینکه اگر دادگاه از نظر صلاحیت ذاتی نمی تواند مرتضوی را محاکمه کند حداقل او را به عنوان مطلع در این دادگاه احضار کند، مورد توجه واقع نشد.”

براساس گزارش “روز” متهم ردیف اول این پرونده، سرهنگ دوم فرج کمیجانی، رئیس بازداشتگاه کهریزک است که اتهامات او عبارتند از: بی احتیاطی، بی مبالاتی و عدم رعایت نظامات دولتی در ارتباط با امور خدمتی منجر به تلفات جانی و صدمات بدنی، محروم کردن بازداشت شدگان از حقوق مقرر در قانون اساسی و عدم رعایت حقوق شهروندی آنها، فراهم کردن موجبات بدبینی نسبت به ناجا (سازمان متبوعش) و همچنین مشارکت در تنظیم گزارش خلاف واقع دایر بر اینکه مقتولین بازداشتگاه کهریزک به علت بیماری قبلی مننژیت فوت کرده اند.

در حکم صادره درباره این متهم آمده است: “دفاعیات متهم ردیف اول و وکلای مدافع ایشان دایر بر اینکه «من همه مسائل بازداشتگاه را به فلاح گزارش می‌دادم، من هیچ گونه اطلاعی نداشتم که افسر نگهبانان بازداشتی ها را می زنند اگر هم بوده بعد از ظهر بوده که من آنجا نبودم، من قبول دارم نامه را با دستور مافوقم امضا کرده‌ام، متن نامه را آقای فلاح و آقای مرتضوی به من دادند و من تایپ کردم و امضا کردم و به آقای مرتضوی دادم. آقای مرتضوی به من گفت که با پزشکی قانونی صحبت کرده‌ام که علت مرگ مننژیت بوده است» موجه نیست زیرا اگر نامبرده به عنوان رئیس بازداشتگاه، مدیریت خوبی اعمال میکرد چنین اتفاقات ناگواری در آنجا رخ نمی داد و از جمله مصادیق عدم رعایت نظامات دولتی، نگهداری تعدادی از اراذل و اوباش در بین بازداشت شدگان این پرونده بوده و همچنین بی توجهی به این موضوع که محیط بازداشتگاه بسیار گرم بوده و امکانات تهویه، دستشویی و حتی امکانات اولیه برای نماز خواندن نیز نبوده است و…. به همین جهت دادگاه او را جمعا به ۳۵ ماه حبس و ۷ میلیون ریال جزای نقدی بدل از حبس و 6 ماه محرومیت از خدمت محکوم نمود.”

دیگر افسر محکوم در این پرونده، سرهنگ روانبخش فلاح، مدیر کل بازرسی ناجا است. در حکم صادره درباره این متهم آمده است: “دفاعیات نامبرده مبنی بر اینکه از این جریانات اطلاع نداشته، وارد نبوده زیرا بازداشتگاه (کهریزک) زیر نظر ایشان اداره می شد و همه برنامه های بازداشتگاه از سوی ایشان ابلاغ می شد و مطلع نبودن ایشان از اعمال خلاف قانون و خلاف شئون اسلامی، مسموع نیست و لذا ایشان به اتهام «بی احتیاطی، بی مبالاتی و عدم رعایت نظامات دولتی در ارتباط با امور خدمتی منجر به تلفات جانی و صدمات بدنی، محروم کردن بازداشت شدگان از حقوق مقرر در قانون اساسی و عدم رعایت حقوق شهروندی آنها، فراهم کردن موجبات بدبینی نسبت به ناجا (سازمان متبوعش) و همچنین مشارکت در تنظیم گزارش خلاف واقع»، جمعا به 14 ماه زندان، 7 میلیون جزای نقدی و 4 ماه انفصال از خدمت دولتی محکوم گردید”.

سومین افسر متهم در این پرونده سرهنگ محمد عامریان بود که در حکم صادره درباره او آمده است: “وی به همان اتهامات متهمان ردیف اول و دوم، به جز مشارکت در تنظیم گزارش خلاف واقع، محاکمه گردید و دفاعیات او دایر بر اینکه از این جریانات مطلع نبوده از طرف دادگاه مورد پذیرش واقع نشد. زیرا بازداشتگاه (کهریزک) زیر نظر مستقیم بازرسی فاتب بوده و مشار الیه هم مسئول عملیات بازرسی بوده و کوتاهی و قصور او در انجام وظایف روشن است و به همین جهات او به ۱۷ ماه حبس، ۷ میلیون ریال جزای نقدی و ۳ ماه انفصال از خدمت محکوم گردید.”

سرتیپ عزیز الله رجب زاده، فرمانده نیروی انتظامی تهران در سال ۸۸ دیگر متهم این پرونده از همه اتهامات تبرئه شده است. در حکم صادره درباره او آمده: “دادگاه سرتیپ عزیز الله رجب زاده، فرمانده نیروی انتظامی تهران در سال ۱۳۸۸ را از همه اتهامات وارده تبرئه کرد. وی در دفاعیات خود گفته است در طول ۳۱ سال خدمت ام حتی تذکر شفاهی هم نرفته ام. یکی از اتهامات من آمریت در گزارش خلاف واقع در خصوص موضوع بیماری مننژیت است. ای کاش آقای مرتضوی هم به عنوان مطلع اینجا می آمد تا روشن شود کجای کار من آمریت بوده است تا زمانی که کمیجانی، متهم ردیف اول در دادگاه صحبت کرد من نمی دانستم موضوع گزارش خلاف واقع چیست، مرتضوی را در جلسه ای دیدم به من گفت فلاح پیش من بیاید با او کار دار. من هم به دفترم اعلام کردم که فلاح پیش مرتضوی برود. به ما چه مربوط است که علت مرگ در بازداشتگاه مننژیت باشد یا چیز دیگر. من شخصا از روز اول که به تهران آمدم با کهریزک مخالف بودم. دوستان من شاهد بودند حتی یکبار هم طرح اراذل و اوباش را اجرا نمی کردم. من کجا بی مبالاتی کردم. حدود ده ماه در خیابان ها به صورت سه شیفته بودم و می بایست امنیت ۱۲ میلیون نفر را تامین میکردم. من باید همه اینها را مدیریت میکردم. بازداشتگاه زیر نظر معاونت بازرسی فرماندهی نیروی انتظامی اداره می شد. همیشه می پرسیدم به من گزارش میدادند”.

براساس گزارش “روز” ابراهیم محمدیان و محمد خمیس آبادی دو متهم دیگری هستند که به اعدام محکوم شده اند. این دو نفر افسر نگهبان و استوار دوم بودند.

متهم غیرنظامی این پرونده، محمدرضا کرمی معروف به “ممد بی سیل” است که از او به عنوان یکی از زندانیان اراذل و اوباش نام برده می شود. او به پرداخت دیه و حبس محکوم شده است. اتهام او ضرب و شتم زندانیان است اما در دادگاه گفته سه نفری را که جان باخته اند مورد ضرب و شتم قرار نداده اما بقیه بازداشت شدگان را زده است.

ستوان سوم سید کاظم گنج بخش، دیگر متهم پرونده، از مامورانی بود که بازداشت شدگان را به زندان اوین و سایر زندان ها منتقل می کرد و براساس کیفرخواست، “کسی بوده که به بازداشت شدگان و از جمله جان باختگان درحین انتقال به اوین آب نداده است. پیش از این برخی آزاد شدگان از کهریزک اعلام کرده بودند در راه انتقال به اوین هر چقدر سه نفری که جان باختند آب خواستند و تشنه بودند به آنها آب ندادند.”

او به ۴ ماه حبس، ۳ ماه انفصال از خدمت، ۲ میلیون ریال جزای نقدی و همچنین شلاق محکوم شده است.

استوار اکبر رهسپار، مسئول تدارکات داخل بازداشتگاه کهریزک دیگر متهم این پرونده است. استوار دوم حمید زندی، از نگهبانان و پرسنل کهریزک، استور دوم مجید وروایی، نگهبان و از پرسنل کهریزک و همچنین گروهبان دوم مهدی حسینی فر از پرسنل کهریزک، دیگر متهمان این پرونده هستند که به حبس، شلاق و انفصال از خدمات دولتی محکوم شده اند.

وکیل خانواده جوادی فر: اعتراض داریم

صالح نیکبخت، وکیل خانواده امیر جوادی فر، یکی از بازداشت شدگان روز 18 تیر سال گذشته که در بازداشتگاه کهریزک جان باخت در گفتگو با “روز” با تایید موارد بالا، از ابلاغ حکم دادگاه کهریزک به او و وکلای سایر قربانیان و شاکیان کهریزک خبر داد و گفت این حکم 16 تیر به او ابلاغ شده و خانواده امیر جوادی فر و خود او به عنوان وکیل پرونده به این حکم اعتراض دارند.

گفتگوی “روز” با آقای صالح نیکبخت، وکیل خانواده امیر جوادی فر را در ذیل بخوانید:

آقای نیکبخت، حکم چه زمانی به شما ابلاغ شد؟ ممکن است درباره این حکم توضیح دهید؟

در حکم صادره دو نفر از درجه داران نیروی انتظامی به دلیل ایراد ضرب و جرح منتهی به فوت سه نفر از بازداشت شدگان یعنی مرحومان جوادی فر، کامرانی و روح الامینی، به اعدام محکوم شده اند و تعدادی دیگر از درجه داران هم به دلیل ضرب و جرح و توهین و همچنین محروم کردن بازداشت شدگان از حقوق محقق در قانون، و سایر اتهامات وارده به زندان، انفصال از خدمت و شلاق و پرداخت دیه محکوم شده اند اما هیچ یک از افسران مسئول زندان و سایر متهمان پرونده، به اتهام ضرب و جرح منجر به فوت محاکمه نشده اند.

ارزیابی شما به عنوان وکیل خانواده امیر جوادی فر از این حکم چیست؟ گفتید هیچ یک از افسران مسئول زندان و سایر متهمان پرونده، به اتهام ضرب و جرح منجر به فوت محاکمه نشده اند. ممکن است در این مورد بیشتر توضیح دهید؟

این حکم صادره دارای یک تعارض اساسی است زیرا در کیفرخواست صادره از طرف دادسرای نظامی تهران آمده است که “علت فوت، ضربات و صدمات وارده به بازداشت شدگان بوده که به علت وضعیت اسفناک قرنطینه محل نگهداری بازداشت شدگان از جهت بهداشت، تغذیه و فضای نگهداری و هوای گرم تابستان، عدم تهویه، آب آشامیدنی آلوده، نبود امکانات دارو و درمان و عوامل متعدد دیگر که حداقل نیازهای اولیه حیات است موجب تحلیل قوای جسمانی و ضعف مفرط بدنی و کاهش مقاومت بازداشت شدگان در مقابل جراحات ناشی از ضرب و جرح بوده است”. بنابراین طبق کیفرخواست تنها ضربات و صدمات وارده به تنهایی موجب قتل مقتولین نمی شد بلکه آنچه موجب قتل شده وضعیتی بوده که برای بازداشت شدگان به وجود آمده بود و آنان را در آن شرایط چنان ضعیف کرده بود که نمی توانستند این ضربات را متحمل شوند. لذا محکومیت دو درجه دار که هر دو استوار دوم هستند به عنوان افسر نگهبان، بدون توجه به مسئولیت کیفری کسانی که آن وضعیت را ایجاد کرده بودند، به دور از عدالت است و چنین حکمی در ذات خود دارای تناقض می باشد. به همین جهت این حکم صرف نظر از اینکه نتوانسته است رضایت شکات را جلب کند از اساس موجب ایراد اساسی قضایی می شود و ای کاش مرجع قضایی به این تعارض در نفس حکم توجه میکرد.

غیر از این تعارض آیا مورد دیگری هست که شما و خانواده آقای جوادی فر بدان اعتراض داشته باشید؟

بله ما به حکم صادره برای متهم ردیف اول، دوم و سوم پرونده اعترض داریم. درباره متهم ردیف اول پرونده، یعنی رئیس بازداشتگاه کهریزک، علیرغم اینکه یکی از اعتراضات این جانب به کیفرخواست صادره و در دادگاه این بود که این فرد، حتی در آخرین روز انتقال بازداشت شدگان به زندان اوین، با پوتین چند لگد به مرحوم امیر جوادی فر زده و از طرف دیگر پزشکی قانونی نیز اعلام کرده بود علت مرگ امیر کلیه ضربات وارده به وی در 72 ساعت قبل از فوت بوده و این لگدها هم جزو ضرباتی بوده که در 72 ساعت قبل از فوت امیر واقع شده، لذا ایشان نیز می بایست مانند آن دو درجه دار دیگر محکوم به قصاص شود اما این امر مورد توجه دادسرا و دادگاه نظامی قرار نگرفت و او از این اتهام تبرئه شد! ما به احکام صادره برای متهم ردیف دوم پرونده یعنی مدیر کل بازرسی ناجا و تبرئه او از برخی اتهامات و برخی متهمان دیگر نیز اعتراض داریم.

آیا شما اعتراض خود را به دادسرای نظامی اعلام کرده اید؟

ما قطعا به دلیل آن تعارضاتی که در حکم وجود دارد ناگزیریم که به حکم اعتراض کنیم چون در حکم گفته اشده که ضربات وارده به علت اینکه محیط به آن صورت بوده و… منجر به فوت شده، خب ما نمی توانیم بگوییم کسانی که ضربه را زده اند را مورد تعقیب قرار دهیم اما کسانی که آن شرایط و زمینه قتل را ایجاد کرده اند مورد تعقیب قرار ندهیم.

یعنی در اصل خواهان محاکمه آمران هستید، . پرونده رسیدگی به اتهامات قضات پرونده در چه مرحله ای است؟

واقعیت این است که تمام خانواده ها شکایت کرده اند و دادسرای انتظامی قضات هم کار خود را انجام داده و پرونده به دادگاه انتظامی قضات رفته است؛ بعد از آن رادیگر خبر ندارم.

گفته می شود قرار است به اتهامات قاضی مرتضوی در دادگاه انتظامی قضات رسیدگی شود، اما شما به عدم حضور او در دادگاه نظامی هم اعتراض داشتید. ممکن است توضیح دهید در این زمینه؟

در مورد نقش آقای مرتضوی در این ماجرا آنچه که مسلم است این است که نامه مورد نظر که از آن به عنوان “گزارش خلاف واقع” تعبیر می شود توسط او دیکته شده و دو افسر نیروی انتظامی آن را تهیه و منتشر کرده اند. ولی علیرغم درخواست وکلا و اولیای دم براینکه اگر دادگاه از نظر صلاحیت ذاتی نمی تواند وی را محاکمه کند حداقل او را به عنوان مطلع در این دادگاه احضار کند، مورد توجه واقع نشد.

آقای نیکبخت، بحث هایی هم قبلا درباره احضار سردار رادان مطرح شده بود اما ایشان جزو متهمان پرونده نیستند. درست است؟

در مورد اتهام سردار رادان، او در زمان بازپرسی در تابستان و پاییز سال گذشته دو بار به بازپرسی احضار ش ولی در همان اوایل برای او منع تعقیب صادر شد. او در بازپرسی ادعای برخی افراد نیروی انتظامی دایر بر اینکه وی هر روز پنج شنبه ها به کهریزک می آمد را رد کرد و بعد دیگر پای او به دادگاه کشیده نشد.

و رامین پوراندرجانی چطور؟ آیا ایشان در کیفرخواست به عنوان متهم بوده اند؟

بله رامین پوراندرجانی در این پرونده به عنوان متهم بود که به دلیل فوت برای او منع تعقیب صادر کرده اند.

آقای نیکبخت ممکن است بفرمایید روند رسیدگی به پرونده از سوی قاضی چگونه بود؟

هرچند حکم صادره نتوانسته رضایت خانواده های مقتولان و وکلا را جلب کند ولی باید بگویم که قضات در هر مرحله ای از کار قضایی مانند آشپزانی می باشند که بر اساس مواد اولیه ای که به آنها تحویل داده می شود، غذا را تهیه می کنند. با این وجود هر کسی که بتواند به نسبت موادی که در اختیار داشته کار خود را به خوبی انجام دهد قابل تقدیر است و از این جهت می گویم هم قاضی دادگاه، هم بازپرس و دادستان نظامی تهران، در حد امکاناتی که داشتند کار خود را به خوبی انجام دادند.

امروز در اخبار بود که رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح گفته است حکم دادگاه “با توجه به اعتراض متهمان و محكومين پرونده براي تجديدنظر در مرحله رسيدگي نهايي است” اما شما گفتید هنوز اعتراض خود را نداده اید.

مرجع صادر کننده حکم بدوی، قبل از انقضای مدت زمان ابلاغ حکم حق ارسال پرونده به دیوان عالی کشوررا ندارد و ایشان خلاف گفته اند. در اصل از مدت زمان ابلاغ به ما تا 20 روز ایشان حق چنین چیزی را ندارند.

یعنی حکم مستقیم به دیوان عالی کشور می رود یا دادگاه تجدید نظر؟

براساس قانون احکام صادره در دادسرای نظامی، در شعبه تجدید نظر بررسی نمی شود بلکه در دیوان عالی کشور بررسی می شود.

در پایان اگر صحبت خاصی دارید بفرمایید.

دو نکته را لازم به توضیح میدانم اول اینکه تمام بچه هایی که روز 18 تیر و یا قبل از آن بازداشت و به کهریزک منتقل شده اند، هیچ کدام دارای پرونده اتهامی قضایی نیستند و همه آنها به غیر از کسانی که جان باختند، آزاد شده اند و دارای هیچ اتهامی نیستند و به صورت فله ای بازداشت شده بودند و در اصل هیچ اتهامی هم نداشتند. نکته دیگری که باید توضیح دهم این است که در همین بازداشتگاه کهریزک، افراد شرافتمندی وجود داشتند که با اینکه محکومان در دادگاه با بازداشت شدگان برخوردی غیر انسانی داشتند، آنان به وظایف انسانی خود عمل میکردند. در حالیکه دیگران، بازداشت شدگان را از فرایض دینی منع میکردند اما برخی از آنها برای بازداشت شدگان مراسم دعای عاشورا برگزار و سعی میکردند از نظر روحی به آنها کمک کنند یا آنها را برای هواخوری به حیاط زندان می بردند. رئیس بهداری فاتب نیز علیرغم اصرارهای زیادی که از او خواسته شده بود بنویسد کشته شدگان به دلیل مننژیت فوت کرده اند، قبول نکرده و گفته من به عنوان پزشک قسمی یاد کرده ام که زیر پا نمی گذارم. دکتر فرهمندپور حاضر نشده بود دستور غیرقانونی مقام مافوق را اجرا کند.