نگاهي به...

*گزارش ايرنا از جنگ يمن

پشت پرده کشتار شيعيان در يمن

دفتر پژوهش و بررسيهاى خبرى:جنگ ششم با حوثى هاى يمن، حاصل سياست فرار به جلو و فرافکنى حکومت يمن است تا بر ناکارآمدى حاکميت 20 ساله بر دو بخش شمالى و جنوبى يمن سرپوش گذاشته و اعتراضات مردم فقير و رنج ديده را با ابزار سرکوب نظامى خاموش کند.

با اينکه يمن از موقعيت ژئوپليتيک ويژه اى برخوردار است و منافع زيرزمينى آن در کنار اقتصاد آبراه باب المندب مى تواند، به حداقل هاى معيشتى مردم يمن پاسخ گويد، حکومت على عبدالله صالح از پاسخ مناسب به مطالبات مردم اين کشور ناتوان بوده و در کنار فقر، سياست تبعيض را نيز به اجرا گذاشته است. اگر چه مقامات يمن و دولت هاى اقتدارگراى عرب منطقه در پى پاسخ انحرافى به بحران صعده بوده و آن را بشکل غيرواقعى تصوير مى کنند، ولى ايستادگى شيعيان شمال يمن، هر دو را رسوا نموده و اين راهبرد منطقه اى را برملا خواهد کرد.
جنگ اخير در صعده که تا به حال سه ماه به طول انجاميده و حکومت يمن از تمامى توان نظامى هوايى و زمينى و ديپلماسى منطقه اى بهره گرفته، حاصلى جز فرسايش و شکست براى حکومت يمن به جاى نگذاشته است. ارتش منظم حکومتى و بکارگيرى ابزارهاى برتر هوايي، زرهي، زميني، توپخانه و عقبه مطمئن لجستيکى و حمايت هاى پنهان و آشکار خارجى در مقابل امکانات محدود مردم شمال يمن کارآمدى نشان نداده و بجز تلفات، اسارت نظاميان ، دادن غنائم جنگى و ستمديدگى و آوارگى و کشتار مردم عادى و بى دفاع در شمال يمن کارنامه ديگرى ارائه نکرده است.
از همان ابتداى اين جنگ، آوارگان و جنگ زدگان به شکل طبيعى از صحنه معرکه فرار کرده و به نقاط امن تر پناه برده و منتظر اقدامات بشردوستانه سازمان هاى بين المللى در نزديکى مرزهاى يمن با عربستان بوده اند، که با سياست محدوديت و فشار مقامات عربستان مواجه بودند. حتى سازمان هاى بين المللى از اينکه نمى توانند از طريق مرزهاى عربستان، امدادرسانى خود را به اجرا بگذارند، زبان انتقاد گشوده اند و اين جنگ نابرابر را مقدمه يک فاجعه انسانى ارزيابى کردند.
اگر از نگاه سعودى ها، رويدادهاى صعده و نزاع مردم شمالى يمن و حکومت آن کشور، پديده اى داخلى قلمداد مى شد، نبايد شاهد اقدامات غيرانسانى و سپس حمله گسترده نظاميان عربستان و بکارگيرى سلاح هاى ممنوعه مانند بمب هاى فسفرى عليه شيعيان شمالى يمن باشيم.
مقامات عربستان که سال ها است از طريق رونق مدارس سلفى و وهابى در سراسر يمن و بويژه جنوب اين کشور و حمايت هاى مالى از برخى سران عشاير و قبايل و شخصيت هاى يمني، بدنبال نفوذ و سلطه بر يمن مى باشند و حتى برخى مناطق مرزى در شمال يمن را به استان هاى مجاور خود ضميمه نموده اند، بايد براى سياست هاى خود محمل و توجيهى داشته باشند.
شهروندان جنوب عربستان و بويژه مناطق هم جوار با شمال يمن، اقليت هاى زيدى و اسماعيلى زندگى مى کنند که مانند بقيه مناطق عربستان، با سياست سرکوب، تبعيض اجتماعى و اقتصادى و سلطه وهابيون و خفقان مذهبى روبه رو هستند. در طول تاريخ اين جمعيت هاى سعودي، پيوند طبيعى با شيعيان زيدى شمال داشته اند، که در شرايط مشابه در يمن زندگى مى کنند.
در واقع، حکومت عربستان که به علت سياست سرکوب مذهبى و تبعيض، با سرافکندگى در محيط منطقه اى و بين المللى روبه رو است، حاصل ايستادگى و مقاومت مردم صعده و حوثى ها را براى خود نگران کننده مى داند. با اينکه اقليت هاى زيدي، اسماعيلى و شيعه در عربستان همواره با سرکوب و زندان و محدوديت هاى گوناگون زندگى مى کنند، با اين حال براى کسب حقوق اجتماعى و فرهنگى و اقتصادى و سياسى خود کوتاهى نکرده اند. راهبرد ملک عبدالله ، پادشاه عربستان براى اصلاحات داخلى و کاهش فشار به اقليت ها و راه اندازى برخى نمادهاى تدريجى اجتماعي، با هدف جلوگيرى از انفجار سياسى - اجتماعى است. حکومت يمن و حاميان سعودى آن براى توجيه رفتار و اقدامات غيرانسانى و جنگ افروزى عليه شيعيان يمن، تلاش مى کنند با شبيه معرفى کردن شعارهاى مردم صعده با شعارهاى مردم ايران، اين جريان مردمى و مقاومت تحسين برانگيز را وابسته به ايران معرفى کنند، تا هم بر مطالبات معمولى مردم شمال يمن سرپوش بگذارند و هم براى اقدامات غيرانسانى در کشتار مردم شمال يمن توجيه سازى کنند.
تمامى مقامات يمنى به خوبى واقف هستند و بارها در گزارش هاى رسمى نيز اعتراف نموده اند که سواحل شمالى يمن در درياى مديترانه، محل مناسبات مردم يمن با مردم اريتره بوده و نيازهاى خود را از آن طريق به اشکال مختلف پاسخ گفته اند.
ناکامى حکومت يمن براى سرکوب حوثى ها در حالى مطرح است که مقامات يمنى از حمايت مالي، رسانه اي، ديپلماتيک و لجستيکى عربستان بطور کامل بهره مند شده اند و حتى اخيرا يکى از مقامات اطلاعاتى عربستان براى متوقف کردن حمايت يک کشور عربى ديگر از مردم شمال يمن به اين کشور سفر کرده و يک معامله امنيتى : سياسى به اجرا گذاشته اند. اين مقام سعودى در مقابل توقف کمک هاى اين کشور عربي، جريان القاعده در آن کشور را از موضع ترور و براندازى اين رهبر عربى به موضع مداحانه تبديل کرده است.
جالب است با علنى تر شدن مداخله سعودى ها در جنگ صعده و عليه شيعيان يمن، محمد راشد از رهبران القاعده در جزيره العرب!! نيز خواستار جنگ عليه شيعيان در سراسر منطقه شده است و فراموش نمى کنيم که همزمان با انفجار مزدوران جريان ريگى در استان سيستان و بلوچستان، روزنامه الوطن سعودي، خواستار به آتش کشيدن هزار نقطه ديگر در ايران شد. با اينکه سال ها تلاش شده تا ,دست آموز� بودن القاعده توسط سعودى ها و دستگاه هاى اطلاعاتى آمريکا و برخى کشورهاى منطقه، پنهان بماند ولى گاهى کنترل از دست اين مقامات خارج شده و ,دم خروس� پيدا مى شود.
جنگ صعده امروز با وارد شدن علنى عربستان به جنگ با مردم اين منطقه، ماهيت جديدى بخود گرفته، بويژه اينکه، هزاران نفر از روستاهاى همجوار با صعده از شهروندان زيدى و اسماعيلى از اين محورها تخليه شده و مقامات نظامى عربستان به دنبال يک کمربند امنيتى تخليه شده در داخل يمن و منطقه صعده نيز مى باشند و گلوله باران و بمباران ممتد در طى تقريبا دو هفته گذشته، حکايت از اين اهميت ويژه دارد. خصوصاً اينکه ديپلماسى منطقه اى عربستان در کنار يک جنگ رسانه اى تمام عيار عليه حوثى ها و شيعيان و ايران در سطح منطقه، به دنبال جلب حمايت هاى لازم براى مداخله گرى در يمن است که عملاً حاکميت و استقلال يمن را تحقير و نقض نموده است. در بخش ديگرى نيز مقامات آمريکايى از اقدامات عربستان، تحت عنوان ,تدابير دفاعى� و ,حق مشروع عربستان، تأييد به عمل آورده اند و پادشاه اردن که فتنه سازى را از اجداد انگليسى آموخته با اعزام دو يگان کماندويى براى همراهى با ارتش عربستان در سرکوب شيعيان حوثى يمن، به اين ,جنگ هويت کاملا منطقه اى� داده است. مواضع وزير خارجه مصر در حمايت از عربستان که با ,پز� ناسيوناليسم عربى هم چاشنى سازى شده، معتقد است که ,کشورهاى عربى مى توانند با مداخله غير عربى مقابله کنند.� البته اين مواضع شجاعانه!! هيچگاه براى دفاع از فلسطين و مردم غزه در مقابل حمله نظامى و وحشيانه رژيم صهيونيستى اتخاذ نشده و حتى همراه با آن تا امروز در محاصره مردم غزه مشارکت هم نموده اند. اين دلاورى حکومت مصر آن زمان نمايان تر مى شود که بدانيم جنايت هاى جنگى رژيم صهيونيستى توسط گلدستون که يک قاضى يهودى است محکوم شد ولى مقامات مصرى براى کسب محبت رژيم صهيونيستى و مقامات کاخ سفيد، از اين خط قرمز عبور نکردند. بهتر است ماهيت اين رويداد منطقه اى را بازکاوى کنيم تا ريشه رفتار سعودى- مصرى- اردنى که از حمايت آمريا نيز برخوردار است، روشن شود.
کارشناسان غربى براساس نظرسنجى ها و برآوردهاى ديگر معتقدند عربستان و مصر نفوذ و جايگاه و موقعيت خود در منطقه خاورميانه را از دست داده اند، که اين پديده با همراهى آنان با سياست هاى غربى و صهيونيستى پيوند دارد.
اين سه کشور عربى آشکارا از گفت وگوى آمريکا با ايران نگران هستند و مانند رژيم صهيونيستي، هرگونه توافق و در هر سطحى را با ايران به زيان خود ارزيابى مى کنند. اين کشورهاى عربى از يکسو، از گسترش چالش و تنش بين ايران و آمريکا که ممکن است به درگيرى نظامى منتهى شود، خسارت مى بينند و از سوى ديگر نمى توانند بپذيرند که آمريکا براى خروج از بن بست هاى منطقه اى و يا اعتراف به حقوق هسته اى و يا جايگاه منطقه اي، امتيازى به ايران بدهد. نخبگان سياسى اين سه کشور معتقدند، بايد يک ,تشنج هدايت شده، منطقه اى� عليه ايران با زمينه مذهبى را فعال کنند تا موقعيت آنان در هر معادله منطقه اى جديد، حفظ شود. اين کار به روشنى در فلسطين، لبنان، عراق ، يمن از سوى کشورهاى ياد شده در حال اجرا است و ,ابزار فتنه مذهبى� را براى کسب موقعيت جديد الزامى مى دانند. عربستان، مصر و اردن، اين سياست ,منازعه ساز� را در سه محور کارآمد مى دانند:
1- چنين فضايى از درگيرى نظامى غرب با ايران جلوگيرى مى کند و آسيبى به کشورهاى عربى ياد شده نمى زند.
2- به فعال کردن اين تشنج منطقه اى از هر گونه توافق آمريکا با ايران جلوگيرى مى کند.
3- اين راهبرد، امکان ايجاد توازن در تعامل کشورهاى منطقه با ايران را فراهم مى کند.
لذا ماهيت جنگ نابرابر و ظالمانه در صعده و شمال يمن از يکسو با راهبردهاى منطقه اى اين سه کشور گره خورده و از سوى ديگر، بخشى از سياست منطقه اى عربستان است که در سه دهه اخير با جنگ افروزى منطقه اى و تضعيف کشورهاى رقيب، موقعيت خود را ارتقا داده است.
منازعه داخلى در يمن تنها از طريق يک گفت وگوى ملى و تکيه بر روش هاى مسالمت آميز قابل حل است که بازيگران داخلى و يا نهادهاى منطقه اى و بين المللى مى توانند به عنوان ,مساعى جميله� به اجرا بگذارند. نهادهاى بين المللى بايد به وظايف قانونى در حمايت از شهروندان شمال يمن و کمک رسانى و جلوگيرى از ,بکارگيرى سلاح هاى ممنوعه� و يا ,بکارگيرى نامتناسب قدرت� اقدام کنند.
عربستان بايد بداند که تشويق مصرى و اردنى براى ورود به جنگ صعده ، دامى براى حاکمان رياض است تا بحران را به داخل عربستان نيز گسترش دهند و از يک رقيب در عرصه منطقه اي، راحت شوند. آمار اسرا، زخميان و تلفات ارتش سعودى در مقابل مقاومت حوثى ها، قابل تأمل است و ادامه جنگ افروزى و مداخله نظامى در جنگ صعده، عربستان را به ,فرسايش مهلک� دچار خواهد کرد و زمينه تغيير در ساخت و ترکيب قدرت پادشاهى سعودى را مهيا مى کند.